Ver­die­ping: bij­dra­ge part­ners Plat­form Gro­nin­gen CO₂-neu­traal

Partners Platform Groningen CO2-neutraal 2035

41 Groningse bedrijven en instellingen hebben zich verbonden aan de doelstelling om in 2035 CO2-neutraal te zijn. Hier vindt u het overzicht van de bedrijven.

CO₂-footprinttool

Verschillende platformpartners monitoren hun eigen CO2-uitstoot. Hiervoor gebruiken ze een tool die de RUG heeft ontwikkeld. Hier vindt u de tool en de uitkomsten.

 

 

 

 

 

 

 

 

Verdieping: bijdrage partners Platform Groningen CO₂-neutraal

Overzicht part­ners

Placemat duurzaamheidsprojecten partners Platform Groningen CO₂-neutraal

Hieronder staat een 'placemat' met daarop de duurzaamheidsprojecten van de partners van het Platform Groningen CO2-neutraal. Van 4 partners staan nog geen projecten op de placemat. De placemat is te beschouwen als een visuele weergave en beknopte samenvatting van dit deel van de CO2-monitor. Op deze placemat staan per partner de belangrijkste projecten die in 2016 en 2017 zijn uitgevoerd of die nog worden uitgevoerd. Door op onderstaande afbeelding te klikken, kunt u de afbeelding vergroten. Ook is de placemat als PDF bestand bijgevoegd. Het PDF bestand is te vinden onder de afbeelding,

Placemat PDF 1,8 MB

41 partners doen mee aan het Platform Groningen CO2-neutraal

Dit hoofdstuk geeft een overzicht van duurzaamheidsactiviteiten van de partners van het Platform Groningen CO2neutraal. Het betreft activiteiten die reeds zijn uitgevoerd, in uitvoering zijn of nog worden uitgevoerd en die vallen onder de 'Trias Energetica' en bijdragen aan energiebesparing en/of hernieuwbare energie en CO2-reductie. De activiteiten zijn zoveel mogelijk vertaald naar een kwantitatief effect. Hiermee wordt de bijdrage van projecten en actoren aan het realiseren van de klimaatambities inzichtelijk. Op dit moment zijn de volgende partijen opgenomen in de monitor:

  1. Woningcorporatie De Huismeesters
  2. Woningcorporatie Lefier
  3. Woningcorporatie Nijestee
  4. Woningcorporatie Patrimonium
  5. Gemeente Groningen (incl. GrESCo)
  6. Provincie Groningen
  7. OV bureau Groningen Drenthe
  8. Waterschap Noorderzijlvest
  9. Martini Ziekenhuis
  10. UMCG
  11. SKSG
  12. Alfa college
  13. Hanzehogeschool Groningen
  14. Noorderpoort
  15. Rijksuniversiteit Groningen
  16. Attero
  17. Bedrijvenvereniging WEST
  18. Bossers & Cnossen
  19. Coöperatie Abiant
  20. Enexis
  21. Engie
  22. FC Groningen
  23. GasTerra
  24. Gasunie
  25. Groningen City Club
  26. Groningen woont slim
  27. Grunneger Power
  28. Hitachi Capital Mobility
  29. Holthausen
  30. Pathé
  31. Progress Events
  32. Rabobank Stad en Midden Groningen
  33. Solarfields
  34. Solidus Solutions
  35. Suiker Unie
  36. Sustainable Buildings
  37. TCN Datahotel Groningen
  38. VBNO
  39. VBZO
  40. WarmteStad
  41. Waterbedrijf

Deze groep is direct verantwoordelijk voor bijna 40% van het totale energiegebruik in Groningen

De bovenstaande actoren zijn direct verantwoordelijk voor bijna 40% van het totale energiegebruik in Groningen. Bij de woningcorporaties is dit inclusief alle sociale huurwoningen die in eigendom zijn van de corporaties. De impact van deze actoren op het energiegebruik in de categorie Verkeer en vervoer is hierbij niet meegenomen, omdat dit niet (volledig) bekend is. Indien het woon-werkverkeer en zakelijk verkeer dat aan bovenstaande actoren is te relateren ook wordt meegenomen, dan is het aandeel groter dan 40%.

CO2-uitstoot neemt af met minstens 30 kton

De op dit moment bekende, kwantificeerbare projecten leiden tot een verminderde CO2-uitstoot van zeker 30 kton in 2023. De uitbreiding van het Warmtenet Noordoost zorgt, in combinatie met duurzame warmtevoorziening, voor veruit de grootste afname. Ook de besparingen bij het UMCG hebben een groot aandeel in de verwachte afname. De emissiereductie door de biogasproductie van Suiker Unie en Attero is onzeker, het gaat om maximaal 45 kton extra reductie vanaf 2023.

Daarnaast nog vele projecten waarvan het effect (nog) niet kan worden vastgesteld

Voor de meerderheid van de duurzaamheidsprojecten die in de monitor zijn opgenomen, geldt dat het duurzaamheidseffect niet kan worden vastgesteld. Het betreft projecten waarvan met een grote mate van zekerheid kan worden gesteld dat ze een positieve bijdrage leveren aan het realiseren van de Groningse duurzaamheidsambities, maar in welke mate is niet bekend. Veelal kan de omvang van een effect (nog) niet worden vastgesteld, omdat kwantitatieve informatie hierover ontbreekt of omdat een causaal verband tussen een project en een effect niet is vast te stellen. Dit is vooral het geval bij energiebesparingsprojecten. Dat een effect niet kan worden vastgesteld, betekent echter niet dat dergelijke projecten minder effectief zijn. Om deze reden zijn ook activiteiten met een indirect en/of onbekend duurzaamheidseffect in de monitor opgenomen. Deze activiteiten vindt u in de volgende secties van deze monitor.

------------------------------

Bronnen:  Informatie aangeleverd door partners Platform en websiteresearch - bewerking E&E advies

CO₂-foot­print­tool

Zes platformpartners publiceren CO2-uitstoot

Een aantal partners van het platform Groningen CO2-neutraal heeft hun 'CO2-voetafdruk' bepaald. Dit is de CO2-uitstoot die te relateren is aan de activiteiten van de organisatie. Deze uitstoot is in drieën in te delen:

  • Scope 1 omvat de directe uitstoot die de organisatie teweeg brengt, bijvoorbeeld door verbranding van aardgas, benzine en diesel.
  • Scope 2 omvat de indirecte uitstoot door het energiegebruik van de organisatie, zoals de CO2 die vrijkomt bij de productie van de gebruikte elektriciteit.
  • Scope 3 omvat alle uitstoot die te relateren is aan de inkoop van producten en diensten door de organisatie. Scope 3-emissies zijn in de regel moeilijk te berekenen.

Op deze pagina laten we de scope 1- en scope 2-emissies van het UMCG, Martini Ziekenhuis, de RUG, Gemeente Groningen, Hanzehogeschool en E&E advies zien. De belangrijkste onderdelen van scope 3-emissies verschillen sterk per type organisatie, en zijn nog niet voor iedere organisatie betrouwbaar te geven. Het is wel duidelijk dat scope 3-emissies een belangrijk onderdeel zijn in de totale CO2-voetafdruk.

De gebruikte tool

De organisaties hebben hun CO2-voetafdruk bepaald met behulp van een tool die is ontwikkeld door de Rijksuniversiteit Groningen (RUG). De RUG stelt dit instrument ter beschikking aan alle geïnteresseerden. De tool is hier te downloaden.

Uitstoot

De uitstoot van de verschillende organisaties is weergegeven in de onderstaande grafiek. In totaal veroorzaken de organisaties ruim 100 kton aan CO2-uitstoot. Ze zijn daarmee verantwoordelijk voor zo'n 8% van de CO2-uitstoot die aan Groningen toe te schrijven is. De organisaties verschillen sterk in aard en omvang, daardoor is onderlinge vergelijking niet eenvoudig. De uitstoot als gevolg van het elektriciteitsverbruik varieert sterk. Doordat de gemeente Groningen en Hanzehogeschool Nederlandse groene stroom inkopen, wordt daar geen CO2-uitstoot aan toegerekend. De overige partijen kopen (deels) andere stroom in, waarvoor wel uitstoot wordt toegerekend. De Hanzehogeschool compenseert de CO2-uitstoot als gevolg van gasverbruik door de aankoop van compensatiecertificaten.

Alle organisaties werken hard aan het terugbrengen van de CO2-voetafdruk. Zie onderstaande secties voor de uitgevoerde en voorgenomen acties.

CO₂-voetafdruk UMCG, RUG, Martini Ziekenhuis, gemeente Groningen, Hanzehogeschool en E&E advies (scope 1 en 2)

Wo­ning­cor­po­ra­ties

De corporatieve woningvoorraad in de gemeente Groningen bestaat uit ruim 34 duizend woningen, verdeeld over meerdere woningcorporaties. Ruim een derde van het totale aantal woningen in de gemeente Groningen is daarmee in eigendom van woningcorporaties. Nijestee, Lefier, De Huismeesters en Patrimonium zijn de vier grootste woningcorporaties in Groningen. Deze woningcorporaties zetten actief in op verduurzaming van de sociale woningvoorraad. Dit levert niet alleen milieuwinst op, maar draagt ook bij aan extra wooncomfort en beheersing van de woonlasten voor huurders. Energielasten vormen namelijk een substantieel deel van de totale woonlasten. Verlaging van de energierekening draagt bij aan het betaalbaar houden van sociale huurwoningen. De vier woningcorporaties werken intensief met elkaar en met de gemeente samen om de verduurzaming van de sociale woningvoorraad te realiseren en maken gezamenlijk prestatieafspraken. Het Nieuw Lokaal Akkoord 2.0 bevat afspraken tussen gemeente en corporaties over de periode 2011-2014. Voor de periode 2016 t/m 2020 hebben de woningcorporaties nieuwe afspraken met elkaar en met de gemeente gemaakt.

Activiteiten in uitvoering/voorgenomen activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • De corporaties werken richting een corporatieve voorraad met een gemiddeld label B in 2020. Dit komt bij benadering neer op een energie index tussen de 1,4 en 1,2. De corporaties willen dit bereiken door 1.700 energiezuinige nieuwbouwwoningen te realiseren, 450 verouderde woningen te slopen en door bijna 5.000 bestaande woningen te verbeteren, waarvan 1.000 naar 'nul-op-de-meter'. Voor het bepalen van het effect van deze maatregelen zijn de volgende aannames gehanteerd: 1) nieuwbouw gemiddeld label A; 2) sloop woningen betreft label D, E, F en G woningen die naar rato worden gesloopt; 3) 'Nul-op-de-meter' wordt bereikt door een energiebesparing van 33% en voor de resterende energiebehoefte wordt gebruik gemaakt van warmtepompen die gebruik maken van buitenluchtwarmte en zonnepanelen. (effect: 3.000 ton CO2-reductie).
  • Aansluiting op Warmtenet Noordoost (effect: onbekend)

Activiteiten met een indirect effect

  • De corporaties gaan nadrukkelijker experimenteren met verduurzamingsmaatregelen op basis van wat de bewoner zelf wil. De eerste experimenten zijn gestart in 2016.
  • Als woningen versterkt moeten worden, proberen de corporaties deze woningen gelijktijdig te verduurzamen. Mocht in het programma van de Nationaal Coördinator Groningen besloten worden tot nader onderzoek in de stad (in de oostelijke stadswijken en de hoogbouw), dan doen gemeente en corporaties dat gezamenlijk.
  • Inzet op bewustwording en gedragsverandering bij huurders door campagnes, wedstrijden, slimme meters, etc.
  • Intensivering van de reeds bestaande samenwerking met de kennisinstellingen in de stad.
  • De corporaties gaan bewuster om met bouwmaterialen door vroegtijdiger aandacht te besteden aan hergebruik, biobased materialen en duurzaamheid, mede vanuit het oog van ‘Total Cost of Ownership’ (bijvoorbeeld: niet alleen rekening houden met laagste prijs, maar ook met de kwaliteit en kosten op langere termijn) en Total Sustainability (bijvoorbeeld: niet alleen rekening houden met de directe duurzaamheid zoals het energieverbruik, maar ook kijken of het product duurzaam geproduceerd is, naar de transportkosten, de levensduur en de mogelijkheden om materialen later opnieuw te gebruiken).
Lees meer

Uitgevoerde activiteiten

  • In het Nieuw Lokaal Akkoord 2.0 is afgesproken dat 3.500 tot 4.000 corporatiewoningen met energielabel D of slechter duurzaam verbeterd worden tot minimaal energielabel C in de periode 2011 t/m 2014. Dit is inclusief vervangende nieuwbouw bij sloop van verouderde woningen. Verder is afgesproken dat 20% van de energetisch verbeterde woningen gebruik maakt van duurzame energie, waarvan tenminste de helft zonne-energie. De doelstelling om 3.500-4.000 woningen naar label C of beter te verbeteren is ruim behaald met 7.223 woningen. Elf procent van de verbeterde woningen maakt gebruik van hernieuwbare energie (allen zonne-energie). Daarmee is de doelstelling dat 20% van de energetisch verbeterde woningen gebruik maakt van duurzame energie niet gerealiseerd. De doelstelling om tenminste 10% van de verbeterde woningen te voorzien van zonne-energie is wel gerealiseerd.
Lees meer

Ge­meen­te Gro­nin­gen

De gemeente Groningen levert op diverse manieren een bijdrage aan het realiseren van de klimaatambities voor Groningen. De gemeentelijke organisatie zet menskracht en middelen in om andere actoren te inspireren, verbinden, faciliteren en bewustwording te creëren. Hiermee wil de gemeente bereiken dat burgers en bedrijven energiebewuster worden en investeren in verduurzaming en vermindering van het energieverbruik. De gemeente wil zelf het goede voorbeeld geven en zo snel mogelijk energieneutraal zijn. Om dit te bereiken is GrESCo opgericht, deze afkorting staat voor Groningse Energie Service Compagnie. GreESCo draagt zorg voor de verduurzaming van het gemeentelijk vastgoed. Zowel de activiteiten van de eigen organisatie als de GrESCo zijn in dit hoofdstuk opgenomen.

N.B. De gemeente heeft samen met het Waterbedrijf Groningen de nieuwe entiteit Warmtestad BV opgericht. Warmtestad BV exploiteert hernieuwbare energieprojecten en levert de opgewekte hernieuwbare energie aan inwoners en bedrijven in Groningen. De activiteiten van Warmtestad BV staan in een apart hoofdstuk.

Gemeentelijke organisatie

Activiteiten in uitvoering/voorgenomen activiteiten gericht op energiebesparing

Activiteiten met een direct effect

  • Collectieve inkoopactie (van spouwmuur- en vloerisolatie)  voor huizenbezitters. Dit project wordt ondersteund door de gemeente Groningen. Doel is een deelname van 150 bewoners (effect: onbekend).

  • Project Energiebesparing bij de particuliere huishoudens in het kader van de ondersteuningsstructuur VNG. Het aantal deelnemende huishoudens is nog niet bekend (effect: onbekend).

Activiteiten met een indirect effect

  • De middelen die reeds zijn ontwikkeld (quickscan, warmtebeelden etc.) zullen nog verder doorontwikkeld worden.

  • De mogelijkheden verkennen voor oprichting van een 'renovatie-winkel'

  • Voor de VVE's, monumenten en studentenhuizen wordt een afzonderlijk actieprogramma opgesteld.

  • Onderzocht wordt waar de aanpak van de particuliere voorraad kan meeliften met een gebiedsgerichte aanpak voor huurwoningen. Tevens zou het project Hoogspringers kunnen worden uitgebreid naar de particuliere voorraad.

  • De gemeente streeft ernaar dat alle nieuwbouw vanaf 2017 energieneutraal wordt uitgevoerd. Om dit te faciliteren zal de gemeente in beeld brengen welke meerkosten met energieneutraal bouwen gemoeid zijn.

  • Het reserveren van revolverend budget voor financiële experimenten.

  • Ontwikkelen van diverse campagnes op het gebied van isolatie i.s.m. de lokale energiecoöperaties, NMG en het bedrijfsleven.

  • Het loket Groningen woont SLIM wordt uitgerold in de andere 22 gemeenten in de provincie Groningen. De gemeente Groningen heeft in dit project de rol van regio-coördinator op zich genomen.

  • Opstellen van een actieprogramma met een branche- en/of gebiedsgerichte aanpak.

  • Onderzoek naar de mogelijkheid voor het oprichten van een energiefonds waarbij financiële ondersteuning wordt geboden aan ondernemers en organisaties met duurzame ambities in de vorm van leningen, garanties en overheidsparticipatie.

  • Vanuit de omgevingsdienst is in 2015 een project opgestart (vanuit het energie-akkoord) waarbij bedrijven worden gestimuleerd om energiebesparende maatregelen te treffen. Gebeurt dit niet via het stimuleren dan zal eveneens handhavend worden opgetreden. Dit project wordt mogelijk gemaakt vanuit de VNG.

  • De inspecties bij bedrijven in het kader van wet- en regelgeving worden gecontinueerd. Overwogen kan worden om bedrijven die meedoen aan de Clean Campagne vrijstelling te verlenen van bedrijfscontroles.

  • Starten project ’energiebesparing bij de detailhandel’. Bij 100 detaillisten een energiescan laten uitvoeren en begeleiden bij het invoeren van de besparende maatregelen.

  • Voortzetten project ‘energiebesparing bij de horecabedrijven’ tot maximaal 100 deelnemende bedrijven (besparing onbekend).

  • De gemeente Groningen investeert samen met andere partijen de komende vijf jaren 85 miljoen euro om het fietsklimaat in en rond de stad te verbeteren.

  • Participeren in het project ‘De Stroomversnelling Koopwoningen'

  • Er is een plan opgesteld om meer energiebesparing bij bedrijven te realiseren. 

Lees meer

Activiteiten in uitvoering/voorgenomen activiteiten gericht op hernieuwbare energie

Activiteiten met een direct effect

  • Zonnepanelen op stortplaatsen (effect: onbekend).

  • Circa 400 ha. energielandschap in Meerstad-Noord, o.a. drijvende zonnepanelen, valmeren, waterberging, experimenteergebied etc. (effect: onbekend).

  • Vergisting bermgras en slootafval (effect: onbekend).

Activiteiten met een indirect effect

  • Ontwikkeling energielandschappen waarbij (tijdelijk) onbenutte gronden worden gebruikt voor biomassateelt.

  • Onderzoek naar de haalbaarheid van verwerking van gras tot vezels en grassap met een graspers. Daarnaast onderzoekt de gemeente of ook andere materiaalstromen, zoals slootbagger, nuttig zijn te gebruiken.

  • Onderzoek naar manieren waarop P+R terreinen het beste kunnen worden verduurzaamd (bijvoorbeeld het plaatsen van zonnecarports of met zonnepanelen overdekte looproutes).

  • Doorontwikkelen van de wijze van regievoering op WKO-systemen in samenwerking met marktpartijen (synergie WKO-systemen, vs. centrale WKO-systemen).

  • Onderzoek gestart naar de haalbaarheid van zonnepanelen op en nabij P+R Meerstad.

  • Verkennende haalbaarheidsstudie gestart naar de kansen voor een groot zonnepark in het circa 400 ha. groot energielandschap Meerstad-Noord.

  • Verkenning of het aanpassen van de OZB verordening het aanleggen van zonneparken verder kan stimuleren.
  • Energie-omgevingsplannen op wijkniveau
Lees meer

Overige activiteiten in uitvoering/voorgenomen activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Zonnepanelen P+R Reitdiep. (effect: 62 ton CO2-reductie)

  • Aanschaf 4 waterstofwagens Stadsbeheer (effect: onbekend)

Activiteiten met een indirect effect

  • Binnenstad aantrekkelijker maken door duurzame voertuigen te bevoordelen en vervolgens selectief milieuonvriendelijke vervoerswijzen te ontmoedigen. Te denken valt aan (elektrische) fietsen, elektrische stadsdistributie, elektrische bussen, e-scooters, elektrische taxi’s.

  • Onderzoek naar de mogelijkheden van vestiging van een duurzaam energiestation met duurzame brandstoffen, waaronder waterstof.

  • Elektrische voertuigen stimuleren door belemmeringen weg te nemen en te deze te belonen door bijvoorbeeld korting en de beste parkeerlocaties.

  • 50 laadpunten in de stad realiseren

  • Inzetten op elektrisch busvervoer in Groningen Stad. De aanbesteding in 2017 biedt kansen.

  • Meer straatparkeerplaatsen in en rond het centrum krijgen een elektrische laadpaal

Lees meer

Uitgevoerde activiteiten gericht op energiebesparing

Activiteiten met een direct effect

  • Geen activiteiten bekend

Activiteiten met een indirect effect

  • In maart 2013 heeft de gemeente Groningen het energieloket Groningen woont SLIM gelanceerd. Het Energieloket informeert, adviseert en ontzorgt particulieren, met als doel de particuliere woningvoorraad te verduurzamen en van huizenbezitters zelfbewuste consumenten te maken. Eind 2014 is al aan circa 5.000 inwoners op één of andere manier Eerste Hulp Bij Energiebesparing geboden, bijvoorbeeld d.m.v. energie-checks, warmtebeelden en zonnekaarten. 

  • In 2014 heeft de gemeente van alle woningen in Groningen warmtebeelden laten maken en deze beelden zijn via het energieloket op te vragen. Op deze beelden is te zien waar er warmtelekken zijn in de woning. In 2014 zijn er diverse communicatiecampagnes uitgevoerd om deze warmtebeelden bekend te maken bij de inwoners van Groningen. Eind 2014 hebben 1468 inwoners een warmtebeeld van hun woning opgevraagd.

  • Op 10 oktober 2014 (Dag van de Duurzaamheid) heeft het energieloket de gemeente Groningen en de grote werkgevers in de gemeente Groningen gevraagd die dag hun personeel om 10 over 10, 10 minuten de tijd te geven om met energiebesparing aan de slag te gaan. Dit kan door het  toepassen  van de energiecheck, Zonatlas en quickscan op de website Groningen woont SLIM. Hieraan hebben diverse bedrijven meegedaan.

  • Energiebesparing?! Het geld ligt op straat! Eén van de campagnes van het energieloket was het inzichtelijk maken van het verbruik. Het energieloket trok in mei 2014 de wijken in om het gemiddeld energieverbruik met stoepkrijt op straat aan te brengen. Op deze wijze brengt het energieloket het energieverbruik nu ook fysiek in beeld, het geld komt op straat te liggen! Op de website van het energieloket kan iedere inwoner van Groningen zijn of haar verbruik vergelijken met dat van de buurt.

  • In 2014 heeft de gemeente Groningen deelgenomen aan de duurzame huizenroute. 3 woningeigenaren hebben hun woningen opengesteld voor belangstellenden en diverse mensen hebben deze woningen bezocht.

  • Project Green Key: Green Key is het internationale keurmerk voor bedrijven in de toerisme- en recreatiebranche, en in de markt voor vergader- en congreslocaties, die serieus en controleerbaar bezig zijn met duurzaamheid, Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO), met zorg voor milieu op het bedrijf en de natuur in hun omgeving. Bijna alle deelnemers aan het project voldoen inmiddels aan de normen van de Green Key.

  • Project 'Energiebesparing bij de Groningse horeca': Binnen het project zijn 100 energiescans uitgevoerd.

Lees meer

Uitgevoerde activiteiten gericht op hernieuwbare energie

Activiteiten met een direct effect

  • De gemeente Groningen heeft in 2015 in samenwerking met Grunneger Power en GasTerra 30 zonneboilers geplaatst bij leden van Grunneger Power. Doel van dit project is om de bekendheid van zonneboilers te vergroten. (effect: 12 ton CO2-reductie) 

Activiteiten met een indirect effect

  • Er is geïnventariseerd welke biomassastromen er vrijkomen bij het groenbeheer van de gemeente en welke verwerkingsmogelijkheden er zijn.

  • Begin 2014 zijn bij Roodehaan de eerste hectares wilgentenen aangeplant.

  • In oktober 2013 heeft de gemeente een biobased economy symposium georganiseerd met als doel bruggen te slaan tussen kennisinstellingen, innovatieve biobased bedrijven en de creatieve sector.

  • Lancering website Zonatlas.

  • Aan de toetsingsregels voor de kapvergunning is ‘rendementsverlies energieopwekkers’ toegevoegd.

  • De gemeente heeft de oprichting van de lokale energiecoöperatie Grunneger Power met een lening mogelijk gemaakt.

  • De gemeente is betrokken geweest bij de oprichting van het coöperatieve energiebedrijf NLD Energie (Noordelijk Lokaal Duurzaam Energie).

  • Samen met Grunneger Power en de Hanzehogeschool heeft de gemeente een ontwikkelmodel voor grootschalige opwekking van zonne-energie met participatie door inwoners opgezet.

  • Verkenning mogelijkheden voor grootschalige zonnesystemen op braakliggende gronden.

  • In het voorjaar van 2013 is een verkennend onderzoek uitgevoerd naar de mogelijkheden van grootschalige windenergie in de gemeenten Groningen en Ten Boer. Daarbij zijn de belemmeringen (afstand tot bebouwing in verband met geluid, externe veiligheid, landschap, cultuurwaarden en aanvliegroutes) en kansen in kaart gebracht.

  • In juni 2013 is de beleidsnotitie Regie op WKO vastgesteld.

  • In de zomer van 2013 heeft de gemeente een groot geologisch onderzoek uitgevoerd naar geothermie bij Zernike.

  • Nieuw zonbeleid vastgesteld waarbij de ambitie voor zon is opgeschroefd van 150 naar 500MW in 2035

  • Legesverordening aangepast waardoor over de zonnepanelen geen leges meer hoeven worden betaald.

Lees meer

Overige uitgevoerde activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Geen activiteiten bekend

Activiteiten met een indirect effect

  • Met de stichting E-laad is een overeenkomst gesloten over de realisatie van negen laadpalen, die inmiddels op verschillende plaatsen in de stad zijn geplaatst.

  • Voor 14 laadpunten op P+R terreinen is een aanbesteding gehouden. De laadpunten zijn in 2014 geplaatst.

  • 10 laadpunten in de gemeentelijke parkeergarages.

  • Subsidieregeling voor bedrijven/instellingen die op eigen terrein een laadpunt willen realiseren.

Lees meer

 

 

GrESCo

De gemeentelijke organisatie is zelf ook een energieverbruiker. De gemeente Groningen is eigenaar van circa 250 gebouwen . De gemeente wil een voorbeeldfunctie vervullen t.o.v. burgers en bedrijven in de gemeente en laten zien dat energie- en CO₂ neutraal opereren haalbaar is. In 2013 is de Groninger Energieservice Compagnie opgericht, de GrESCo. Via de GrESCo voert de gemeente integraal energiemanagement van het gemeentelijke vastgoed. Besparingen op de energierekening worden ingezet voor extra investeringen in duurzaamheidsmaatregelen. Zo kan de gemeente zonder extra begrotingsmiddelen investeren in verduurzaming van gemeentelijk vastgoed. Via de GrESCo wil de gemeente circa 250 gemeentelijke gebouwen voor 2035 energieneutraal maken. 

Activiteiten in uitvoering/voorgenomen activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Vervanging van de huidige verlichting op de sportvelden door led verlichting. Hiermee wordt jaarlijks 421,8 MWh elektriciteit bespaard. (effect: 180 ton CO2-reductie)

  • Onttrekken van warmte aan het riool met behulp van een warmtepomp om zwembad De Papiermolen mee te verwarmen. Dit wordt ook wel riothermie genoemd (effect: onbekend).

  • Aanpak 24 gebouwen naar energielabel A (effect: onbekend).

  • 3 kleine windmolens Duinkerkenstraat (effect: onbekend).

  • Zonnepanelen op vijf gemeentelijke daken (effect: onbekend).
     

Activiteiten met een indirect effect

  • Controle en monitoring van het toekomstige energieverbruik.
  • Onderzocht wordt of het kostentechnisch mogelijk is de parkeergarages aan het Boterdiep en onder de Euroborg uit te rusten met led-verlichting.
  • Samen met Energy Valley en de Hanzehogeschool wordt onderzocht wat de meest kansrijke scenario’s zijn voor het verduurzamen van 24 gebouwen met een hoog energieverbruik naar label A.
  • Een onderzoek naar efficiëntievergroting en kostenverlaging wanneer de GrESCo ook het integrale energiemanagement op zich neemt van de overige energieverbruikers zoals de kunstwerken, bruggen en de openbare verlichting.
  • Samen met het vastgoedbedrijf in oprichting en de afdeling vastgoedmanagement wordt onderzocht wat de meerwaarde is van een integrale aanpak gebaseerd op de Totale Kosten van Gebruik (ook onderhouds- en beheerkosten meenemen in de rekensom).
  • Er wordt een communicatieplan gemaakt en uitgevoerd. Dit is vooral gericht op de eigen gemeentelijke organisatie, om te bevorderen dat medewerkers energiebewust gaan denken.
Lees meer

Uitgevoerde activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Zonnepanelen op gemeentelijke daken. (effect: 300 ton CO2-reductie) 
  • In 2014 is de verbrandingsoven voor biomassa bij Kardinge, waarin gemeentelijk snoeihout wordt verstookt, in gebruik genomen. Dankzij deze nieuwe energiecentrale neemt het gasverbruik in het sportcentrum af van ruim 1 miljoen m³ naar 0,15 miljoen m³ gas per jaar. (effect: 1.500 ton CO2-reductie)
  • Isolatie van appendages bij een 11-tal gemeentelijke gebouwen. Hiermee wordt jaarlijks 80.000 m³ aardgas bespaard. (effect: 140 ton CO2-besparing) 
  • Zonnepanelen geplaatst op Martiniplaza. (effect: 160 ton CO2-besparing) 
  • Verduurzaming Stadsschouwburg. (effect: 60 ton CO2-besparing) 
  • Energiebesparing bij aula Selwerderhof, buurtcentrum Bessemoer en Wijkpost Electronstraat. (effect: 40 ton CO2-besparing)
  • Bij de renovatie van Kardinge is afgeschreven verlichting vervangen door LED verlichting (effect: onbekend).
  • Toepassing LED verlichting langs de snelweg A7  (effect: onbekend). 

Activiteiten met een indirect effect

  • In 2013 is de Groninger Energieservice Compagnie opgericht, de GrESCo. Via de GrESCo voert de gemeente integraal energiemanagement van het gemeentelijke vastgoed. Besparingen op de energierekening zet de gemeente in voor extra investeringen in energiebesparende maatregelen.
  • Controle en monitoring energieverbruik van gemeentelijke gebouwen
  • Identificatie quick wins die kunnen worden behaald door slimme aanpassingen en vervangingsinvesteringen in het gemeentelijk vastgoed.
  • Voorbereiden business cases voor verduurzaming gymlokalen, wijkposten en de verlichting van de sportvelden.
  • Onderzoek naar de mogelijkheden voor plaatsing van zonnepanelen op het stadhuis.
Lees meer

OV-Bu­reau Gro­nin­gen Dren­the

Het OV-bureau Groningen Drenthe ontwikkelt, beheert en organiseert het openbaar vervoer per bus in Groningen en Drenthe. Het OV-bureau is een samenwerkingsverband van de provincies Groningen, Drenthe en de gemeente Groningen.  Het OV-bureau zet actief in op verduurzaming van het busvervoer in Groningen en Drenthe.

Activiteiten in uitvoering/voorgenomen activiteiten

Activiteiten met een direct effect (totaal effect: ca. 4 kton reductie)

  • Per dec 2019/vanaf 2020: 59 Q-link elektrische bussen met bijladen op eindpunten
  • Per dec 2019/vanaf 2020: 45 stadsbus elektrische bussen met bijladen op eindpunten
  • Per dec 2019/vanaf 2020: 55 streekbussen met bijladen op de stalling
  • Per dec 2020/vanaf 2021: 20 waterstofbussen op streeklijnen in Groningen en Drenthe
  • Per dec 2020/vanaf 2021: realisatie waterstofvulpunt op stalling aan Peizerweg tbv tanken van 20 bussen

Activiteiten met een indirect effect

  • Geen activiteiten bekend
Lees meer

Uitgevoerde activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • 2 waterstofbussen op streeklijnen in Groningen en Drenthe
  • 2 volledig elektrische bussen op de Airportlink en in de stad Groningen (ter vervanging van bussen op diesel)
  • 45 euro-6 dieselbussen i.p.v. euro-5 dieselbussen. Dit levert een energiebesparing op van 7%. 
  • 10 gelede elektrische bussen op Q-link groen (Zuidhorn-Reitdiep-Zernike-UMCG-Europapark/Hoofdstation) met twee laadpalen bij de P+R Reitdiep (en een laadpaal in Zuidhorn).
  • 28 nieuwe Q-link bussen (euro-6 diesel) ter vervanging van euro-5 bussen
  • 26 nieuwe euro-6 15 meter Qliner bussen i.p.v. 12 meter euro-5 bussen. Hierdoor is de capaciteit gestegen, terwijl het energiegebruik gelijk blijft.

Activiteiten met een indirect effect

  • DRIS (dynamische reisinformatie) panelen op groene stroom
Lees meer

Pro­vin­cie Gro­nin­gen

Het bestuur en het grootste deel van de ambtelijke organisatie van de provincie Groningen is gevestigd in het provinciehuis in de stad. De provincie wil als organisatie vooroplopen in energietransitie. Enerzijds door de eigen organisatie te verduurzamen, anderzijds door andere partijen te faciliteren. In de afgelopen jaren heeft de provincie al diverse maatregelen genomen om de eigen  organisatie te verduurzamen. Zo zijn zonnepanelen geplaatst op het provinciehuis en er zijn diverse energiebesparende maatregelen uitgevoerd. De provincie heeft onlangs het Programma Energietransitie 2016-2019 opgesteld. De provincie Groningen wil voorop lopen in energietransitie en actief een bijdrage leveren aan versnelling van de energietransitie. Investeringsbeslissingen worden vaak door andere partijen dan de provincie genomen. Doel van de provincie is om de juiste randvoorwaarden te creëren, zodat partijen kunnen investeren in duurzaamheid. Daarnaast heeft de provincie een ambitie voor haar eigen organisatie geformuleerd. De provincie streeft energieneutraliteit na in 2035 voor datgene waar de provincie direct invloed op heeft als gevolg van eigendom (eigen gebouwen en wagenpark) of inkoop (inclusief concessies en aanbestedingen en als launching customer). De provincie wil hiermee een voorbeeldfunctie vervullen.

Activiteiten in uitvoering/voorgenomen activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Duurzame verbouwing deel van het provinciehuis (effect: onbekend).

Activiteiten met een indirect effect

  • Collectieve inkoop hernieuwbare energie GGPG. Per 1 januari 2019 koopt het collectief alleen nog maar groene hernieuwbare energie in. Deelnemende partijen zijn gemeente Groningen, Provincie Groningen, gemeente Delfzijl, gemeente Midden Groningen, gemeente Westerkwartier, gemeente Hogeland, Omgevingsdienst Groningen en Veiligheidsregio Groningen. De gemeente Groningen neemt 50% van het elektriciteitsverbruik voor haar rekening, de andere 7 partijen verbruiken de andere helft. Leveranciers hebben 5 jaar de tijd om de ca. 64,9 miljoen kWh elektriciteit op jaarbasis (verbruik in 2016) voor ongeveer 3.010 aansluitingen in eigen provincie op te wekken. Tot die tijd wordt groene stroom uit Nederland ingekocht. Gedurende de contractperiode van vijf jaren eventueel de daaropvolgende tien optiejaren, dient het gehele elektriciteitsvolume zo snel mogelijk Additioneel en Duurzaam in de regio te worden geproduceerd. Ook gas wordt collectief ingekocht. Omdat deelnemers in de toekomst van het gas af willen, is besloten tot een contract van 5 jaar. Elk jaar wordt het gasverbruik met 3% vergroend door de inkoop van groen gas. De scope is de inkoop van gas voor ongeveer 400 aansluitingen. In 2016 verbruikten de organisaties ca 7.500.000 m3 gas. (effect: 34.500 ton CO2-reductie in de provincie Groningen)
  • Regeling lokale energie-initiatieven
  • Revolverend Fonds Groningen

  • Collectieve inkoop duurzame installaties: warmtepompen, zonneboilers, zonnepanelen.

  • 700 laadpalen in de provincie Groningen, waarvan 400 in de gemeente Groningen.

Lees meer

Uitgevoerde activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • De provincie heeft in de afgelopen jaren diverse energiebesparende maatregelen uitgevoerd om de eigen organisatie te verduurzamen (verlichting, ventilatie, warmtepomp, warmteterugwinning in luchtbehandeling). Hiermee wordt jaarlijks 56.000 m³ aardgas en 267 MWh elektriciteit bespaard. (effect: 220 ton CO2-reductie)

  • Plaatsing van 316 zonnepanelen en een zonnewarmtesysteem op het provinciehuis. (effect: 20 ton CO2-reductie)

  • Daarnaast zijn er diverse maatregelen uitgevoerd waarvan het effect niet kan worden vastgesteld. Het gaat om vervanging van regeltechniek, geautomatiseerde zonwering, vraaggestuurde ventilatie en verlichting en gebruik van pompen en motoren met frequentie (effect: onbekend).

Activiteiten met een indirect effect

  • Revolverend Fonds Groningen heeft bijgedragen aan verschillende coöperatieve zon- en windprojecten in de provincie Groningen.

Lees meer

Wa­ter­schap Noor­derzijlvest

Het Waterschap Noorderzijlvest is verantwoordelijk voor waterkeringszorg, waterkwantiteitsbeheer en het waterkwaliteitsbeheer in het westen van de provincie Groningen en de kop van Drenthe. Het afvalwater uit Groningen wordt gezuiverd in de RWZI in Garmerwolde. Het hoofdkantoor van het Waterschap Noorderzijlvest bevindt zich in de stad.

Activiteiten in uitvoering/voorgenomen activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Door rioolslib met hitte te behandelen, kan de biogasproductie 10% groter worden. (effect: 350 ton CO2-besparing)
  • Biogas niet meer inzetten in de WKK, maar opwerken tot groen gas. Hierdoor kan het aan het net geleverd kan worden. (effect: onbekend)
  • Vergisting van primair rioolslib. Hierdoor is de biogasopbrengst hoger, en is minder energie nodig in het zuiveringsproces. (effect: onbekend)

Activiteiten met een indirect effect

  • Promoten van openbaar vervoer, meer NS-businesscards
  • Efficiëntere slibontwatering, waardoor de verbranding meer energie oplevert.
Lees meer

Uitgevoerde activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Aanleg zonnepanelen hoofdkantoor Groningen. Hiermee wordt jaarlijks circa 8 ton CO2-uitstoot voorkomen.
  • Toepassing LED verlichting in hoofdkantoor.

Activiteiten met een indirect effect

  • Geen activiteiten bekend
Lees meer

Al­fa col­le­ge

Het Alfa-college Noord- en Noordoost Nederland, met vier vestigingen in de gemeente Groningen, is met ruim 1.000 medewerkers en ruim 10.000 studenten een grote onderwijsinstelling van Noord-Nederland. Duurzaamheid is een belangrijk thema binnen de organisatie en een speerpunt binnen het onderwijs en de bedrijfsvoering, waaronder de huisvesting. Met een vermindering van 5% CO2 uitstoot per jaar in het meerjarenplan wordt actief gestuurd op onder meer energiebesparing en verduurzaming van het energiegebruik.

Activiteiten in uitvoering/voorgenomen activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Verbeteren dakisolatie en ventilatie Kluiverboom (effect: onbekend)
  • Uitvoering tientallen verbeteringen voortkomend uit de EED audit (effect: onbekend)
  • Plaatsing PV-panelen op dak verschillende locaties (effect: onbekend) 

Activiteiten met een indirect effect

  • Geen activiteiten bekend.
Lees meer

Uitgevoerde activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Energiebesparende maatregelen verlichting Topsporthal Kardingerweg (effect: 27 ton CO2-reductie)
  • Optimaliseren en monitoren GBS (alle locaties), aanpassingen van het gebouwbeheersysteem (effect: onbekend).
  • Plaatsing frisautomaten; temperatuurinstelling MES / SER (effect: onbekend).
  • Aanvang overstap op LED-(noodverlichtings)armaturen en aanwezigheidsdetectie (effect: onbekend).
  • Isoleren pompen / appendages (effect: onbekend).

Activiteiten met een indirect effect

  • In 2016 is voor drie gebouwen in Groningen een EED audit uitgevoerd, de hiervoor verzamelde gegevens dienen tevens als nulmeting. In het rapport is een 5-jaren overzicht opgenomen met voorgenomen duurzaamheidsmaatregelen.
  • Stimuleren fiets en openbaar vervoer
  • Bij aanbesteding producten en diensten toetsen aan duurzame criteria (product / dienst afhankelijk)
Lees meer

Hanze­ho­ge­school Gro­nin­gen

De Hanzehogeschool Groningen is met circa 3.000 medewerkers en ruim 27.000 studenten de grootse HBO onderwijsinstelling van Noord-Nederland. Duurzaamheid is een belangrijk thema binnen de Hanzehogeschool en een speerpunt binnen het onderwijs en onderzoek van de Hanzehogeschool. Daarnaast zet de Hanzehogeschool in op een duurzame bedrijfsvoering en huisvesting. De Hanzehogeschool Groningen wil in 2020 een voorbeeldrol vervullen als het gaat om duurzaamheid. Duurzaamheid krijgt in alle curricula een plek, waardoor de Hanzehogeschool professionals opleidt die duurzaamheid als vanzelfsprekend beschouwen en daar naar handelen. De Hanzehogeschool streeft naar BREEAM-certificering voor haar gebouwen, een breed erkend duurzaamheidskenmerk voor huisvesting. De bedrijfsvoering mag de belangen van toekomstige generaties zo min mogelijk schaden. Dit uit zich in de status van de Hanzehogeschool als fair trade hogeschool, goede klasseringen in duurzaamheidsranglijsten zoals SustainaBUL en de HBO Benchmark, maar ook in solide financieel beleid en duurzaam personeelsbeleid. In december 2008 is de Hanzehogeschool Groningen, samen met andere hogescholen, toegetreden tot MJA3 (Meerjarenafspraken 3). Het doel is een jaarlijkse energiebesparing te realiseren van 2% in de periode 2009 t/m 2020. In 2017 heeft de Hanzehogeschool deelgenomen aan GreenQuest. De ambitie van de Hanzehogeschool is om in 2025 aardgasloos te zijn.

Activiteiten in uitvoering/voorgenomen activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Diverse energiebesparende maatregelen in de eigen gebouwen. Het gaat bijvoorbeeld om de optimalisatie van installaties in diverse panden. Hiermee wordt jaarlijks 100.000 m3 gas en 150 MWh elektriciteit bespaard. (effect: 240 ton CO2-reductie)
  • Verschillende gebouwen gasloos maken. Voor de gebouwen op de Zernikecampus gaat het om aansluiting op WarmteStad, en er is een roadmap voor de panden in de binnenstad. (effect: onbekend)

Activiteiten met een indirect effect

  • Hanzehogeschool Groningen is partner geworden van het Climate Reality Project van Al Gore.
  • De Hanzehogeschool onderzoekt de mogelijkheid om Zernikepark 10 en EnTranCe aan te sluiten op WarmteStad.
  • Deelname aan GreenQuest.
Lees meer

Uitgevoerde activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • De Hanzehogeschool heeft meerdere gebouwen aangesloten op het warmtenet Noordwest (effect: onbekend)
  • Grondgebonden zonnepark (circa 1.000 zonnepanelen) nabij het EnTranCe terrein. Hiermee kan jaarlijks circa 216 MWh elektriciteit worden geproduceerd. (effect: 90 ton CO2-reductie)
  • Uitschakelen ventilatiesystemen in de zomervakantie. (effect: 30 ton CO2-reductie)
  • Installatie eigen WKK installaties Van Olst complex (effect: onbekend).
  • Optimaliseren en vervangen van de klimaatinstallatie Veemarktstraat (effect: onbekend).
  • Efficientere klimaatinstallatie met optimalisatie gevelisolatie Zernikeplein 23 (effect: onbekend).
  • Aanpassingen van het gebouwbeheersysteem (effect: onbekend).
  • Powermanagement op alle PC’s (effect: onbekend).
  • Aanvang overstap op LED-noodverlichtingsarmaturen (effect: onbekend).
  • Willem-Alexander Sportcentrum en de Van Olst toren zijn aangesloten op een WKO syteem. (effect: onbekend).
  • Gedempte Zuiderdiep 158: Vervangen glas voor HR++ glas (effect: onbekend).
  • Marie Kamphuisborg: CO2-schakeling LBK’s (effect: onbekend).
  • Zuiderkruipen 19 (Bouwkunst): Aanwezigheidsdetectie (effect: onbekend)

Activiteiten met een indirect effect

  • Projecten Speur de Energieslurper en Check je Warmtelek met als doel het energiebewustzijn onder medewerkers en studenten te vergroten.
  • Energy Academy Europe: De Hanzehogeschool Groningen heeft samen met de Rijksuniversiteit Groningen de Energy Academy Europe (EAE) opgericht. Daarin zijn al het lopende energieonderzoek en alle energieopleidingen en –afstudeerrichtingen van de hogeschool en de universiteit samengebracht. Dit instituut maakt Groningen tot het centrum van energieonderwijs in Nederland. De inbreng van de Hanzehogeschool Groningen in de EAE is gebundeld in het Centre of Expertise Energy (CoE Energy).
  • EnTranCe: De kern van het Center of Expertise Energy is het Energy Transition Center (kortweg EnTranCe). EnTranCe is een energieproeftuin waar ondernemers, onderzoekers en studenten energie-innovaties kunnen testen en demonstreren. De Hanzehogeschool is één van de initiatiefnemers van EnTranCe. In EnTranCe worden (deels fysieke, deels virtuele) energietransitieprojecten uitgevoerd. Dat gebeurt in diverse proefopstellingen en met behulp van een zogeheten ringleiding waarin verschillende energievormen uitgewisseld en in wisselwerking getest kunnen worden. Bedrijven kunnen daar eigen installaties op aansluiten voor onderzoek en demonstraties. De proeftuin biedt eveneens gelegenheid voor praktische projecten waaraan mbo-, hbo- en wo-studenten gezamenlijk en zoveel mogelijk multidisciplinair werken. Op deze manier ontstaat er een geïntegreerde keten mbo–hbo–wo in nauwe samenwerking met bedrijfsleven, overheid en kennisinstellingen.
  • PowerMatching City: PowerMatching City is een demonstratieproject van een toekomstige energie-infrastructuur in een smart-gridomgeving van veertig huishoudens. Er is vanuit de Hanzehogeschool onderzoek gedaan naar ervaringen van eindgebruikers in een smart-grid. Verschillende vormen van demand side management zijn getest en ervaringen met automatisch gestuurde apparaten, slimme apparaten en het gebruiken van reguliere apparaten op andere momenten zijn in kaart gebracht. De resultaten zijn aan professionals en wetenschappers gepresenteerd en gepubliceerd in een paper.
  • 1000 Slimme Huishoudens: Dit project is gericht op een vermindering van CO2-uitstoot door energiebesparing in huishoudens. Een uitgebreid onderzoek van de Hanzehogeschool onder 37 huishoudens in de gemeente Groningen heeft geleerd dat zowel bij het aansluiten van een slimme meter en van een applicatie als bij het daadwerkelijk gebruiken daarvan door consumenten nog veel winst te behalen valt.
  • Flexiheat: In de stad Groningen is door de Hanzehogeschool gekeken naar de mogelijkheden van aardwarmte en de acceptatie daarvan.
  • Flexigas: In dit project is onderzocht in welke mate biogas kan bijdragen aan het verminderenvan de CO2 uitstoot. 2014 was het laatste jaar van het project Flexigas. Als laatste deelproject is het maatschappelijk draagvlak voor biovergisters onderzocht. Het project is afgesloten met een congres in de Stadsschouwburg in Groningen met diverse presentaties, posters en een film.
  • Duurzaam woon-werk verkeer: De Hanzehogeschool is een grote werkgever in de gemeente Groningen en levert daarmee een significante bijdrage aan het woon- werkverkeer in de gemeente. De Hanzehogeschool heeft diverse maatregelen getroffen om autogebruik door werknemers zoveel mogelijk te ontmoedigen. Medewerkers die binnen een straal van 10 km van hun werkplaats wonen, hebben geen recht op een gratis parkeerplaats. Ook is de vergoeding voor openbaar vervoer hoger dan vergoeding van woon-werk verkeer met de auto. Daarnaast stimuleert de Hanzehogeschool medewerkers om met de fiets naar het werk te komen door een gunstig fietsplan aan te bieden. Daarom zijn er ook in alle gebouwen douches beschikbaar. Ook zijn er elektrische fietsen beschikbaar die werknemers van de Hanzehogeschool kunnen gebruiken om zich van het ene gebouw in de stad naar het andere te verplaatsen.  Voor dienst- en stagereizen kunnen elektrische auto's en auto's op groen gas gehuurd worden.
  • Convenantpartner Taskforce Mobiliteitsmanagement: De Hanzehogeschool is convenant-partner in de Taskforce Mobiliteitsmanagement Regio Groningen-Assen. Doel is het terugdringen van het autogebruik in de spitsperiode met vijf procent. Hiervoor is het programma “Mobiliteitsmanagement” opgezet: het organiseren van slim reizen & werken, waarbij de reiziger wordt geprikkeld om alternatieven te gebruiken als de fiets, openbaar vervoer, P+R of telewerken.
  • Elektrisch vervoer: De Hanzehogeschool wil het gebruik van elektrisch vervoer stimuleren door middel van elektrische oplaadpunten op de campus en op de parkeerplaatsen. Inmiddels zijn er op de Campus 10 oplaadpunten voor e-bikes, 3 oplaadpunten voor elektrische scooters en 3 oplaadpunten voor elektrische auto’s gerealiseerd.
  • Implementatie energiezorg
Lees meer

Mar­ti­ni Zie­ken­huis

Het Martini Ziekenhuis is, gemeten in het aantal bedden, het op twee na grootste ziekenhuis in Noord-Nederland. Alleen het UMCG en MCL in Leeuwarden zijn groter. Tot en met 2007 had het ziekenhuis twee locaties in Groningen aan de Van Ketwich Verschuurlaan en de Van Swietenlaan. Eind december 2007 werden beide locaties op één plek geconcentreerd. De locatie aan de Van Swietenlaan werd aanzienlijk uitgebreid met nieuwbouw en de locatie aan de Van Ketwich Verschuurlaan is gesloopt.

Duurzaamheid is een belangrijk thema voor het Martini Ziekenhuis. Langs de 270 meter lange gevel hangt een glasgevel: een dubbele huidgevel die door het isolerende karakter bijdraagt aan de energiezuinigheid. Daarnaast wordt gebruik gemaakt van warmte- en koudeopslag, warmteterugwinning uit ventilatielucht, HF-verlichting, daglichtsensoren en LED-verlichting. Het Martini Ziekenhuis heeft de ambitie om een van de ‘groenste’ ziekenhuizen van Nederland te zijn. Het beleid van het Martini Ziekenhuis is het energieverbruik tussen 2012 en 2016 te reduceren met 15%.

Activiteiten in uitvoering/voorgenomen activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Vervanging regeltechniek waardoor het gebruik van elektriciteit en warmte vermindert (effect: onbekend).
  • Automatische regeling op de vloerverwarming waardoor het gasgebruik vermindert (effect: onbekend).
  • Installatie energiezuinige server (effect: onbekend).

Activiteiten met een indirect effect

  • Verkennen mogelijkheden om aantal WKC's terug te brengen van 2 naar 1.
  • Vervanging en uitbreiding van elektriciteitsmeters om beter inzicht te krijgen in de verschillende stromen van het elektriciteitsgebruik binnen het Martini Ziekenhuis.
Lees meer

Uitgevoerde activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Huisartsenpost aangesloten op WKC Martini Ziekenhuis. (effect: onbekend)
  • LED verlichting in parkeergarage. Hiermee wordt jaarlijks 230 MWh elektriciteit bespaard. (effect: 100 ton CO2-reductie)
  • Het Martini Ziekenhuis is aangesloten op een WKO systeem gecombineerd met elektrische warmtepompen. In 2013 en 2014 is veel aandacht besteed aan de energiebalans van de Warmte Koude Opslag (WKO) en de optimalisatie van het Gebouw Beheersysteem. De WKO wordt vanaf eind 2013 optimaal ingezet. (effect: onbekend)

Activiteiten met een indirect effect

  • In 2012 is gestart met een onderzoek naar de bereikbaarheid van het ziekenhuis, de parkeermogelijkheden en daarbij ook de mobiliteit van de medewerkers. Anders gezegd: het organiseren van slim reizen. Door het stimuleren van fiets- en OV-gebruik wordt het bewustzijn voor gezondheid, vitaliteit, duurzaamheid en bereikbaarheid bij de medewerkers.
  • Green Building Monitor: In de centrale hal hangt een Green Building Monitor, waarop iedereen tot op het uur nauwkeurig  de verbruiks- en energieprestatie van het ziekenhuis kan zien. Zoals het verbruik van stroom, warmte, koude en water.
  • Het Martini ziekenhuis nam in 2014 actief deel aan de Dag van de Duurzaamheid.
  • Om het gebruik van elektrische vervoermiddelen te stimuleren zijn 40 extra fiets-oplaadpunten en 4 extra auto-oplaadpunten gerealiseerd.
Lees meer

Noor­der­poort

Het Noorderpoort is een ROC met 17 locaties in de provincies Groningen en Drenthe waarvan meerdere locaties in de gemeente Groningen. Het Noorderpoort is met ongeveer 15.000 leerlingen en ruim 1.400 medewerkers één van de grootste ROC's in Noord-Nederland. Noorderpoort heeft als overtuiging dat je als onderwijsinstelling de maatschappelijke verantwoordelijkheid hebt om studenten kennis en vaardigheden aan te reiken waarmee zij kunnen bouwen aan een duurzame economie. Door het verduurzamen van de eigen organisatie, met medewerkers en docenten in een voorbeeldfunctie, werkt Noorderpoort samen met de studenten aan een duurzamere toekomst.

Activiteiten in uitvoering/voorgenomen activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Brede uitrol LED verlichting (effect: onbekend)

Activiteiten met een indirect effect

  • Aanstelling programmamanager Duurzaamheid
Lees meer

Uitgevoerde activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Alle nieuwbouwprojecten zijn uitgevoerd met WKO installaties, bijvoorbeeld de locaties Boumaboulevard en Europapark (effect: onbekend)
  • Toepassing van LED lampen in nieuwbouw (effect: onbekend)

Activiteiten met een indirect effect

  • Alle nieuwbouw is op basis van Breeam
Lees meer

Rijks­u­ni­ver­si­teit Gro­nin­gen

De Rijksuniversiteit is met ruim 30.000 studenten de grootste onderwijsinstelling van Noord-Nederland. De Rijksuniversiteit Groningen stelt zich als maatschappelijk verantwoorde instelling ten doel duurzame ontwikkeling in alle op de universiteit van toepassing zijnde facetten te bevorderen. Dit betreft zowel duurzame ontwikkeling in onderzoek en onderwijs als het excelleren in duurzame bedrijfsvoering. Daarnaast wil de universiteit een inspirerend voorbeeld zijn, door duurzaamheid op een eerlijke manier zichtbaar te maken, en medewerkers en studenten actief te betrekken en te faciliteren bij duurzame initiatieven. RUG vitaal en CO2-neutraal in 2020 is als ambitie geformuleerd. Een vitale universiteit door in te zetten op een inspirerende, gezonde en duurzame werk, studeer- en leefomgeving. De weg naar een CO2-neutrale universiteit in 2020 zal leiden langs een vergrote inzet op energie-efficiency en een toename van de hoeveelheid zelf opgewekte energie uit hernieuwbare bronnen. Om dit doel te bereiken zijn op het gebied van People, Planet en Performance onderstaande deelambities opgesteld.

Deelambities RUG

People: RUG gezond en vitaal in 2020

  • bevorderen duurzame inzetbaarheid van medewerkers;
  • bevorderen inclusiviteit;
  • inzetten op vitaliteit en empowerment van medewerkers en studenten;
  • bevorderen duurzame mobiliteit.

Planet: RUG CO2 neutraal in 2020

  • tenminste 30% energie efficiency verbetering in 2020 t.o.v. 2005;
  • in 2020 tenminste 25% energie uit eigen hernieuwbare bronnen;
  • in 2020 waterverbruik ≤ 2008;
  • reductie totale afvalproductie in 2020 tenminste 15% t.o.v. 2005;
  • tenminste 70% van het afval wordt gescheiden in 2020;
  • BREEAM excellent is waar mogelijk standaard bij nieuw- en verbouw projecten;
  • Ecologisch beheer universiteitsterreinen met oog voor de gebruiker van de terreinen.

Performance: RUG bewust en verantwoordelijk in 2020, van winst naar waarde ​

  • integreren van duurzaamheid in onderwijscurricula en in onderzoeksprojecten;
  • naar 100% duurzaam inkopen met oog voor arbeidsomstandigheden en mensenrechten;
  • onderzoeken van de mogelijkheid om de vrijwillige inzet van medewerkers in de samenleving te compenseren met bv vrije uren;
  • verbeteren van de communicatie over duurzaamheid aan medewerkers en studenten dmv bevorderen en ondersteunen van evenementen, symposia, lezingen en cursussen op gebied van duurzaamheid.
Lees meer

Activiteiten in uitvoering/voorgenomen activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Upgraden kantoren naar energielabel C, met advies om direct te upgraden naar label A. (effect: onbekend)

  • Verdere realisatie PV-panelen op de geschikte daken. Dit levert jaarlijks zo'n 500 MWh aan groene stroom op. (effect: 200 ton CO2-reductie)

  • Toepassing LED verlichting. Hiermee wordt een geschatte besparing van 100 MWh elektriciteit gerealiseerd. (effect: 40 ton CO2-reductie)

  • Nieuwbouw Zernikeborg: Op de Zernike Campus Groningen vindt grote, duurzame nieuwbouw plaats voor de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen. Het nieuwe gebouw, genaamd Feringa Building zal één van de grootste constructies worden in Nederland en zal zo'n 1400 studenten en 850 medewerkers huisvesten. Naast kantoor- en collegeruimtes zal het gebouw ook een breed scala aan bijzondere laboratoria bevatten, waaronder fysische, (bio)chemische en trillingsvrije labs. Feringa Building zal voldoen aan het BREEAM-NL niveau ‘Excellent’. Onder meer de thermische behaaglijkheid, het aanbrengen van veel natuurlijk daglicht en de energieprestaties dragen hier aan bij. Het pand wordt ook voorzien van zonnepanelen (effect: onbekend).

Activiteiten met een indirect effect

  • Ontwikkelen en implementatie nieuw mobiliteitsplan voor de RUG.

  • Onderzoek naar upgraden windturbine Zernike.

  • Onderzoek naar de RUG van het gas los.

  • Aanbesteding 100% fossielvrij inzamelen afval van de RUG.

  • Aanbesteding van 100% duurzame elektriciteit en gas.

Lees meer

Uitgevoerde activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Realisatie van een nieuw WKO-systeem. (effect: 120 ton CO2-reductie)
  • De RUG realiseert op het Zernike terrein nabij KVI-cart een grondgebonden zonnepark met 1650 zonnepanelen. Dit levert naar verwachting 365 MWh zonnestroom per jaar op. (effect: 160 ton CO2-reductie)
  • Realisatie zonnepanelen op eerste tranche “geschikte daken” (1500 zonnepanelen). Deze panelen kunnen jaarlijks 337,5 MWh stroom produceren. (effect: 140 ton CO2-reductie)
  • Nieuwbouw Energy Academy Europe: Het nieuwe gebouw voor de Energy Academy Europe belooft het duurzaamste onderwijsgebouw van Nederland te worden. Met het BREEAM-niveau Outstanding zijn hoge eisen gesteld aan de duurzaamheid van de nieuwbouw. Op het nieuwe gebouw worden 1.500 zonnepanelen geplaatst. Deze panelen kunnen jaarlijks 300 MWh stroom produceren. (effect: neutraal).
  • In 2015 is begonnen met de duurzame verbouw van de universiteitsbibliotheek. Zo zijn op het dak van de UB 300 zonnepanelen geïnstalleerd met een totaal vermogen van 75 kWp, is de isolatie van het pand verbeterd, is gezorgd voor meer daglichttoetreding, zijn alle lampen vervangen voor LED lampen, zijn er waterbesparende toiletten en kranen geïnstalleerd en zijn er watertappunten voor drinkwater toegevoegd (effect: 30 ton CO2-reductie)
  • Het winnende GreenMindAwards project in 2012, gericht op vermindering van energie- en watergebruik en afvalproductie, heeft geresulteerd in een jaarlijkse energiebesparing van 5.000 kWh (slimme controle licht en pc’s d.m.v. sleep time out), 11% waterbesparing en 22% minder restafval. (effect: 2 ton CO2-reductie)
  • In 2015 is begonnen met de realisatie van de 2e prijs van de GreenMindAward 2014. In overleg is besloten het  verwarmingssysteem van gebouwen dat door computers wordt gestuurd te realiseren in het Nieuwenhuisgebouw. Het systeem optimaliseert de verwarming van kamers gebaseerd op informatie van de gebruikers, het weer, het weerbericht en de agenda's van de universiteit. Het doel is om de kamer automatisch te verwarmen en alleen wanneer er mensen aanwezig zijn (effect: onbekend).
  • De gevel van het Academiegebouw is voorzien van 16 energiezuinige LED spots die draadloos bediend worden en in diverse kleuren ingesteld kunnen worden (effect: onbekend).
  • AMD, Facilitair bedrijf en faculteiten werken samen in energieteams die het verbeteren van de energie-efficiency als doel hebben. Dit heeft o.a. geresulteerd in slimme aanpassingen van het leidingnet in bepaalde gebouwen en reductie van gasverbruik in vooral de daluren in gebouwen (effect: onbekend). 
  • Baopt ventilatiesysteem: De RUG is de eerste Nederlandse onderwijsinstelling die een conventioneel systeem heeft omgebouwd tot het BaOpt- ventilatiesysteem. Het BaOpt-regelsysteem zorgt voor een constantere temperatuur, betere luchtverspreiding, betere luchtverversing en dus een hoger zuurstofgehalte en is in 2014 in meerdere gebouwen van de RUG toegepast. Het systeem levert een directe energiebesparing van circa 30% (effect: onbekend). 
  • Als vervolg op het E-bike project in 2015 is het Rij2op5 project in samenwerking met Groningen bereikbaar gestart.  Hierbij konden medewerkers die op meer dan 6 km van het werk wonen een e-Bike uitproberen (effect: onbekend).
  • E- bike project: In 2015 werkte de Green Office in opdracht van Groningen Bereikbaar samen met Mobilys om ongeveer 60 studenten 4 weken lang een e-bike te laten uitproberen. Dit project was vooral bedoeld om de overvolle bussen naar Zernike en vanuit de randdorpen te ontlasten. Deelname mocht pas als de woonplaats minimaal 6 km vanaf de universiteit lag (effect: onbekend).

Activiteiten met een indirect effect

  • De Green Office is deel uit gaan maken van de universiteit. Dat betekent in de praktijk dat er nauw samen wordt gewerkt met andere afdelingen en externe partijen om duurzaamheid op de agenda te krijgen.
  • In 2016 zijn aan het milieudashboard ook afvalcijfers toegevoegd.
  • In 2016 is gestart met het plaatsen van laadpalen voor elektrische auto’s op diverse parkeerplaatsen van de RUG.
  • Green University: Om de ambities op gebied van duurzaamheid, van volgend (2015) naar leading (2020), beter te kunnen monitoren is in  2014 de Taakgroep Green University ingesteld. De Taakgroep is beleid adviserend op het gebied van integrale duurzaamheid met daarin vertegenwoordigers voor de pijlers people, planet  en performance (bedrijfsvoering RUG). De Taakgroep is samengesteld uit zowel facultaire leden die via onderwijs en/of onderzoek betrokken zijn bij duurzaamheid, als uit leden die vanuit de bedrijfsvoering bezig zijn met duurzaamheid.
  • Green office: In 2014 is onder verantwoordelijkheid van bovengenoemde Taakgroep de Green Office Groningen (GOG) opgericht: een platform voor studenten en medewerkers van de RUG waar ideeën bij elkaar komen om de universiteit duurzamer te maken. Het bureau richt zich op studenten en medewerkers van de universiteit en is een platform om duurzaamheidsinitiatieven, ideeën en mensen aan elkaar te koppelen en daardoor te versterken.
  • Greenkicks: In april 2014 werd Green Kicks, het eerste duurzaamheidsevent van de RUG voor medewerkers, georganiseerd in de Euroborg. Medewerkers konden kennismaken met allerlei initiatieven op het gebied van duurzaamheid bij de RUG zelf, maar ook in de omgeving (stad, provincie, bedrijfsleven). Er namen ruim 800 bezoekers deel aan het event.
  • GreenMindAwards: In 2012 en 2014 zijn de GreenMindAwards georganiseerd. In deze tweejaarlijkse wedstrijd worden medewerkers en studenten van de universiteit uitgenodigd om nieuwe ideeën aan te dragen die de duurzame prestaties bij de bedrijfsvoering of in de gebouwen een nieuwe impuls geven.
  • In 2014 zijn nagenoeg alle gebouwen van de RUG voorzien van een energielabel. Dit label geeft inzicht in de energetische kwaliteiten van het gebouw. Het label kan dienen als input voor het huisvestingsplan op de langere termijn en kan bijdragen aan de energieanalyses die per locatie worden opgesteld.
  • Catering Food & Drinks: In 2015 zijn door de catering Food & Drinks van de RUG diverse maatregelen genomen  om duurzaamheid binnen de restaurants en andere restauratieve voorzieningen van de universiteit te bevorderen.  Zo wordt bij de inkoop van producten niet alleen rekening met de duurzaamheid van de producten maar worden ook de pijlers social return en regionaal ondernemen opgenomen in de criteria en worden maatregelen genomen om verspilling van voedsel tot een minimum te beperken.
  • Begin 2015 is gestart met het realiseren van oplaadpunten voor E-bikes in de fietsenstallingen/kelders van RUG. Inmiddels zijn de oplaadpunten gerealiseerd in diverse fietsenstallingen van de RUG.
  • In 2015 is door de AMD en het Facilitair bedrijf een milieu dashboard gerealiseerd. Het dashboard geeft inzicht in het energie- en waterverbruik per faculteit. Ook wordt een energie- waterbesparingstip getoond. Het dashboard is op diverse schermen in de gebouwen van de RUG te zien.
Lees meer

SKSG

SKSG is een maatschappelijke onderneming die  alle vormen van professionele kinderopvang bij kindercentra en gastouders verzorgt, verspreid over de stad Groningen en de regio.  Een kernbegrip in het beleid van SKSG is duurzaamheid. Onder duurzaamheid verstaat men het streven om met alles wat in je vermogen ligt te zorgen voor het kapitaal van morgen. Dit streven naar duurzaamheid gebeurt in samenwerking en wisselwerking met de omgeving en de ouders, daarbij wil SKSG kinderen (spelenderwijs) duurzaamheid laten ervaren.

Activiteiten in uitvoering/voorgenomen activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Binnen SKSG worden alle bedrijfsauto’s op benzine vervangen door elektrische auto’s. Waar mogelijk wordt gebruik gemaakt van bedrijfsfietsen.
  • De verlichting wordt in de komende jaren vervangen door LED.
  • Binnen SKSG wordt witgoed uitsluitend vervangen door machines met het meest efficiënte energiekeurmerk.
  • Op het dak van de grootste locatie worden zonnepanelen gerealiseerd.

Activiteiten met een indirect effect

  • Per 1 juli 2017 is SKSG gestart met het scheiden van afval. SKSG gaat haar luiers (ruim 1 miljoen exemplaren per jaar) scheiden van het restafval, waardoor ze duurzaam verwerkt kunnen worden.
  • SKSG verkent de mogelijkheden om de gevels te laten isoleren van de 12 panden in haar bezit.
Lees meer

Uitgevoerde activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Geen activiteiten bekend.

Activiteiten met een indirect effect

  • In het najaar van 2017 zijn de panden van SKSG geïnspecteerd op warmtelekken in de schil.
  • Alle locaties zijn in 2016 voorzien van slimme meters voor het monitoren van gebruik van gas en elektra.
  • SKSG heeft met de leverancier een contract afgesloten voor 100% groene stroom en vraagt haar verhuurders dat ook te doen. 
Lees meer

UM­CG

Het Universitair Medisch Centrum Groningen is (UMCG), gemeten in het aantal bedden, het op één na grootste ziekenhuis in Nederland. Met ruim 12.000 werknemers is het UMCG de grootste werkgever in Noord-Nederland. Patiënten, bezoekers, studenten en werknemers van het UMCG hebben een grote impact op het aantal vervoersbewegingen in de gemeente Groningen. Het ziekenhuis is bovendien één van de grootste gebouwen in de stad. Het UMCG is vanwege de omvang van haar diensten een grootverbruiker van energie. Om aan de energievraag te voldoen heeft het UMCG een eigen energiecentrale. Voor de energieopwekking wordt gas ingekocht dat vervolgens wordt omgezet in warmte, koude, stoom en elektriciteit, tijdens laag tariefuren wordt er energie ingekocht.

Het UMCG is deelnemer aan de Meerjarenafspraak voor energie-efficiency (MJA). Doel van de MJA is om te komen tot vermindering van het gebruik van primaire energie. De Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU) heeft in 2012 namens al haar leden de derde Meerjarenafspraak voor energie-efficiency (MJA) ondertekend. Met de ondertekening door de NFU van dit convenant committeert de sector zich aan de afspraak zich in te spannen om tussen 2005-2030 50% energie-efficiency te realiseren.

Activiteiten in uitvoering/voorgenomen activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Sloop delen oudbouw Triade. (effect: 6.500 ton CO2-reductie)
  • Sloop oudbouw psychiatrie. (effect: 7.200 ton CO2-reductie)
  • Nieuwbouw Universitair Centrum Psychiatrie (UCP). (effect: 1.900 ton stijging CO2-uitstoot)
  • Hotfloor fase 1. (effect: 170 ton CO2-reductie)
  • Uitbreiding koelmachines. (effect: 130 ton CO2-reductie)
  • Effecten EPBD. (effect: 40 ton CO2-reductie)
  • Lean & Green Logistic award. (effect: 80 ton CO2-reductie)
  • Toekomstbestendige energiecentrale. (effect: 10.700 ton CO2-reductie)

Activiteiten met een indirect effect

  • Om verduurzaming van het UMCG in al haar processen te realiseren, is samenwerking met haar stakeholders van groot belang. Op dit moment wordt er een toekomstscenario in kaart gebracht om een toekomstbestendige energievoorziening te realiseren welke rekening houdt met interne en externe ontwikkelingen op het gebied van milieu, technologie en energiekosten (scope 2035).
  • Implementatie energiezorg
  • Reductie CO2-uitstoot logistieke bewegingen transport naar UMCG.
Lees meer

Uitgevoerde activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Herstructurering Poli-indeling. (effect: 95 ton CO2-reductie)
  • Vervanging koeltorens energiecentrale. (effect: 70 ton CO2-reductie)
  • Renovatie regeltechniek en luchtbehandeling. (effect: 40 ton CO2-reductie)
  • Zonnepanelen op tijdelijke poli T4. (effect: 4 ton CO2-reductie)
  • Energiebesparende verlichting. (effect: 60 ton CO2-reductie)
  • Nieuwbouw protonentherapiecentrum. (effect: 900 ton stijging CO2-uitstoot)
  • Controleren en opnieuw inregelen klimaatinstallaties in 2011. Hiermee wordt jaarlijks naar schatting bijna 2.000 MWh elektriciteit bespaard. (effect: 870 ton CO2-reductie)
  • Bijplaatsen absorber koelmachine in de energiecentrale (inbedrijfstelling medio 2011).  Hiermee wordt jaarlijks circa 150.000 m³ aardgas bespaard. (effect: 270 ton CO2-reductie)
  • Toepassen van geknikte stooklijnen in de installaties in 2011. (effect: 490 ton CO2-reductie)
  • Vrije koeling bouwdeel 25 in 2011. Hiermee wordt jaarlijks 288 MWh elektriciteit bespaard. (effect: 125 ton CO2-reductie)
  • Toepassing van warmtepomp en hybride koelmachine bij het nieuwe Lifestore gebouw in 2013. Hiermee wordt jaarlijks 276 MWh elektriciteit bespaard. (effect: 120 ton CO2-reductie)
  • Het toepassen van energiezuinige verlichting is een doorlopend traject binnen het UMCG. Op dit moment zijn er circa 630 LED downlighters met bewegingssensoren in sanitaire ruimtes geplaatst. Hiermee wordt jaarlijks circa 43 MWh elektriciteit bespaard. (effect: 19 ton CO2-reductie)
  • Toepassing van frequentie geregelde pompen binnen het project 'vervanging regelkasten' in 2013. Hiermee wordt jaarlijks circa 40 MWh elektriciteit bespaard. (effect: 17 ton CO2-reductie)  

Activiteiten met een indirect effect

  • In 2012 heeft de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU) namens al haar leden de derde meerjarenafspraak (MJA-3) over energie-efficiency ondertekend. Om de MJA-3 doelstelling te realiseren is door de sector een routekaart opgesteld die gezien kan worden als beschrijving van de strategische visie van de sector voor het jaar 2030. De routekaart maakt inzichtelijk welke technologische en niet-technologische aspecten mogelijk invulling kunnen geven aan de doelstelling 50% energie-efficiency verbetering te realiseren. Dit is concreet gemaakt door wensbeelden voor het jaar 2030 te omschrijven. Vanuit deze wensbeelden is vervolgens terug geredeneerd om te kijken welke stappen ondernomen moeten worden om te komen tot deze wensbeelden.
  • In 2011 is een onderzoek uitgevoerd naar de haalbaarheid van een restwarmtesysteem van het UMCG naar de Oosterparkwijk. Medio 2012 was het technisch en financieel onderzoek gereed. In de huidige (economische) omstandigheden kan de woningcorporatie echter niet mee-investeren in duurzame warmtesystemen. Daarmee is het project Restwarmte UMCG op korte termijn niet haalbaar.
  • Ondertekening Convenant Mobiliteitsmanagement Regio Groningen-Assen m.b.t. stimulering van het gebruik van fiets en openbaar vervoer.
Lees meer

At­te­ro

Aan de oostkant van de stad Groningen staat de gecombineerde afvalscheidings- en vergistingsinstallatie van afvalverwerkingsbedrijf Attero. Hier wordt het restafval uit vrijwel de gehele provincie Groningen verwerkt. In de scheidingsinstallatie worden metalen, kunststoffen, vervangende brandstoffen en organisch afval (organische natte fractie) uit het afval gehaald. Het uitgewerkte materiaal dat na het verwerkingsproces overblijft, wordt elders verwerkt in een afvalenergiecentrale. Het duurzaamheidsbeleid van Attero strekt zich uit over alle terreinen. Daarbinnen zijn enkele speerpunten aangeduid: het sluiten van kringlopen, het werken aan de biobased waardepiramide, de verbetering van de carbon footprint, de ontwikkeling van grondstoffenrotondes en aandacht voor de veiligheid van onze medewerkers en anderen die voor ons werkzaam zijn.

Activiteiten in uitvoering/voorgenomen activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Bij vervanging worden de elektromotoren volgens de laatste stand der techniek uitgevoerd (effect: onbekend).

Activiteiten met een indirect effect

  • Geen activiteiten bekend.

Lees meer

Uitgevoerde activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Aanpassing ploegendienst van 3 ploegen naar 5 ploegen waardoor de groengasproductie met 700.000 m³ kan worden verhoogd. (effect: maximaal 1.000 ton CO2-reductie)

  • Verbeteren efficiency stoomketel door brander te vervangen waardoor het biogasgebruik omlaag gaat. (effect: 40 ton CO2-reductie)

  • Vervanging oude compressoren. Hiermee wordt jaarlijks 2 MWh elektriciteit bespaard. (effect: 1 ton CO2-reductie)

  • Op de locatie van Attero in Groningen worden organische materialen omgezet in biogas en groen gas. Het grootste deel van het biogas werkt Attero op tot aardgaskwaliteit en wordt ingevoed op het aardgasnet. In 2014 werd bijna 5 miljoen m³ groen gas op het aardgasnet ingevoed. Een deel van het biogas is voor eigen gebruik. In 2014 werd 2,3 miljoen m³ biogas ingezet voor eigen gebruik. (effect groen gas + biogas: maximaal 8.000 ton CO2-reductie)

  • De verlichting bij enkele ruimtes is aangepast met bewegings- en aanwezigheidsdetectie. Hiermee wordt jaarlijks 2,1 MWh elektriciteit bespaard. (effect: 1 ton CO2-reductie)
  • Diverse overbodige en overtollige machines zijn uit het productieproces verwijderd. Hiermee wordt jaarlijks 60 MWh elektriciteit bespaard. (effect: 26 ton CO2-reductie)

Activiteiten met een indirect effect

  • Geen activiteiten bekend

Lees meer

Be­drij­venver­e­ni­ging WEST

Bedrijvenvereniging WEST is een netwerkorganisatie voor bedrijven aan de westkant van de stad Groningen (ten westen van de spoorlijn Assen – Roodeschool). Bedrijvenvereniging WEST behartigt de gemeenschappelijke belangen van haar leden en heeft als doel om het economische klimaat in Groningen te bevorderen. Er zijn ruim 700 bedrijven gevestigd in Groningen-West en de bedrijvenvereniging telt 200 leden. De bedrijvenvereniging is daarmee een belangrijke gesprekspartner voor de duurzaamheidsagenda van de stad.

Activiteiten in uitvoering/voorgenomen activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Geen activiteiten bekend

Activiteiten met een indirect effect

  • Project Social Smart Charging i.s.m. Enexis
  • Aansluiting op project ZO bright
  • Verkenning uitwisseling energiestromen bedrijven Hoendiep
  • Inzetten GROC om duurzaamheid onder de aandacht te brengen
  • Versterken verbinding bedrijfsleven en EnTranCe
Lees meer

Bos­sers & Cnos­sen

Bossers en Cnossen is een bedrijf dat zich bezighoudt met ICT-oplossingen. Het bedrijf vindt het belangrijk om bedrijfsrendement te combineren met de bescherming van het milieu en hecht daarom veel waarde aan duurzaam ondernemen. In de afgelopen jaren zijn op dit gebied al diverse stappen gezet en ook in de komende jaren wil Bossers en Cnossen haar bedrijfsvoering verder verduurzamen.

Activiteiten in uitvoering/voorgenomen activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Verdere energiebesparing server & storagepark. (effect: onbekend)
  • Vergroening wagenpark, onder andere door de aanschaf van elektrische fietsen. (effect: onbekend)
  • Vervanging klimaatinstallaties door duurzaam alternatief. (effect: onbekend)

Activiteiten met een indirect effect

  • 2 (futuristische) elektrische fietsen besteld (Cyclotrons)
Lees meer

Uitgevoerde activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Plaatsing 225 zonnepanelen. (effect: 25 ton CO2-reductie)
  • Aanschaf 3 elektrische auto’s en een elektrische scooter. (effect: onbekend)
  • Sterke inkrimping wagenpark d.m.v. betere interne mobility-propositie. (effect: onbekend)
  • Sterke reductie van het energiegebruik van het server & storagepark door verhuizing naar de cloud. (effect: onbekend)

Activiteiten met een indirect effect

  • Geen activiteiten bekend
Lees meer

Co­öp­e­ra­tie Abi­ant

De Coöperatie Abiant telt 1.200 agrarische leden en de Abiant Uitzendgroep, is met 19 vestigingen van Abiant en MF, de grootste regionale uitzender van het noorden. Met tien uitzendvestigingen in Duitsland, blijft Abiant ook over de grens sterk groeien. Er werken ruim 6.000 mensen voor het totale concern en de te verwachten omzet over 2018 bedraagt 200 miljoen euro.

Abiant heeft als groep de afgelopen jaren al stappen ondernomen op het gebied van duurzaamheid en zal zich inzetten om haar bedrijfsvoering voor de komende jaren verder te verduurzamen.

Uitgevoerde activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Inkoop van 100% groene energie over de jaren 2018 en 2019 voor de volledige groep. Certificaten Electra op basis van NL wind en Gas op basis van boscompensatie.
  • Vervangen TL-verlichting door LED-verlichting in alle panden.
  • De buitenverlichting/ reclame op de gevels voorzien van tijdschakelaars.
  • Het toepassen van aanwezigheidsdetectie voor de verlichting van de kantoorpanden.
  • Forse beperking van het aantal printers met het follow-me printsysteem en vervanging van printers door nieuwe energiezuinige varianten. Aantal Cv-ketels vervangen door energiezuinige varianten.
  • Verbetering van isolatie van panden.
  • Bij een aantal bedrijfsonderdelen wordt er standaard in de nieuwe bedrijfsauto’s een snelheidsbegrenzer geplaatst.
  • Continue vervanging van auto’s en machines door zuiniger exemplaren.

Activiteiten met een indirect effect

  • Abiant heeft zich in 2017 laten auditen op energieverbruik en CO2-uitstoot. Op basis daarvan is een plan van aanpak gemaakt waarin is opgenomen welke besparingsmogelijkheden gaan worden uitgevoerd. Het plan van aanpak is ingediend bij de Gemeente Groningen.
  • Wij zijn bezig duurzaamheid een integraal onderdeel maken van onze strategie voor de komende jaren.
Lees meer

Enexis

Enexis is als netbeheerder verantwoordelijk voor het gas- en elektriciteitsnetwerk in de gemeente Groningen. Enexis beheert, onderhoudt en vernieuwt het energienetwerk en verbindt producenten van energie met afnemers met energie. De energieketen wordt steeds dynamischer en complexer waardoor energiestromen tussen producenten en consumenten veranderen. Enexis zet zich er voor in dat de netten deze veranderingen van vraag en aanbod aankunnen en dat energie zo efficiënt mogelijk wordt gedistribueerd. Enexis wil zelf een bijdrage leveren aan verduurzaming van de energievoorziening door:

  • de CO₂ uitstoot die is te relateren aan het woon- werkverkeer, dienstreizen en het eigen wagenpark te reduceren;
  • door er voor te zorgen dat een deel van de net- en lekverliezen additioneel duurzaam is opgewekt in Nederland;
  • door klanten te stimuleren om energie te besparen;
  • en door samenwerking en inbreng van kennis in innovatieve energieprojecten met andere partijen.

De rol van Enexis is vooral faciliterend. Duurzame energieprojecten van andere partijen mogelijk en samen met anderen samenwerken aan de energietransitie. Enexis ziet zichzelf vooral als partner in de energietransitie.

Activiteiten in uitvoering/voorgenomen activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Geen activiteiten bekend.

Activiteiten met een indirect effect

  • Onderzoek naar productie waterstof als middel om het elektriciteitsnet te balanceren.
  • Mogelijk deelname in het waterstof tankstation op Westpoort.
  • Ontwikkelen 'openingsbod' voor wijktransitieplannen in samenwerking met Quintel Intelligence en CE Delft.
  • Deelname in een pilot om verschillende warmte-opties te testen (Paddepoel).
  • Faciliteren OV-bedrijf in de overgang naar rijden op Waterstof en elektriciteit.
  • Leaseauto's worden zoveel mogelijk elektrisch of op waterstof.
  • Betrokken bij 10.000 laadpalen die in Groningen en Drenthe worden geplaatst, waarbij blockchaintechnologie wordt ingezet.
  • Betrokken bij zonneparkbeleid van de provincie Groningen.
  • Continuering Buurkracht en Van Zon krijg Je Energie.
  • Enexis neemt deel aan een pilotproject op het bedrijventerrein Zuidoost-Groningen. Bij dit pilotproject worden honderden bedrijven betrokken om slimmer met energie om te gaan. De technologieën van ICT en Engie Services maken het mogelijk om het gebruik van elektriciteit in gebouwen, processen en apparaten flexibel aan te passen op het actuele stroomaanbod. In Nederland is hiermee nog niet eerder op zo’n grote schaal geëxperimenteerd bij het mkb op een bestaand bedrijventerrein. Dit project bouwt onder andere voort op Power Matching City.
  • Enexis richt per 1 januari 'Enpuls warmte' op, dat zich richt op warmtenetten.
  • Continuering inkoop groene stroom om een deel van de eigen netverliezen te compenseren.
  • Uitvoeren systeemstudie met Gasunie en TenneT naar de mogelijkheden van Power-2-Gas.
  • Strakke sturing op lekken van het gasnet (methaanemissie) en vroegtijdige vervanging meest lekgevoelige delen van het net. Niet alleen voor veiligheidsdoeleinden, maar ook om te voorkomen dat methaan, dat een grotere impact op het broeikaseffect heeft dan CO2, in de atmosfeer terecht komt.
  • Stimuleren van de uitrol van groen gas, bijvoorbeeld door het net geschikt te maken voor groengasteruglevering (evt. door plaatsing van compressoren (booster) in samenwerking met GTS).
  • Faciliteren van ‘Nul-op-de-meter’ woningen door netoptimalisatie.
  • Informatievoorziening via Zon op de kaart en webportal Zelf energie produceren.
Lees meer

Uitgevoerde activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Plaatsing zonnepanelen op kantoordak (effect: onbekend). 

Activiteiten met een indirect effect

  • Oprichting van Enpuls, Dit is een specifiek bedrijfsonderdeel om de energietransitie verder te stimuleren. Enpuls brengt marktpartijen samen met start-ups, universiteiten en overheden om ideeën te ontwikkelen.
  • Buurkracht: Via het programma Buurkracht ondersteunt Enexis buurtbewoners om met elkaar energie te besparen. Bijvoorbeeld door samen zonnepanelen te leggen of door te isoleren. Samendoen is voordeliger en het motiveert. Een team van buurtbegeleiders ondersteunt de buurten met raad en daad. Op dit moment doen 5 buurten in de gemeente Groningen mee aan Buurkracht (Reitdiep, Noorderplantsoenbuurt, . De Weijert-Zuid, Zeeheldenbuurt en Rivierenbuurt). In totaal doen 336 huishoudens in deze buurten mee aan het project Buurkracht.
  • Energie in Beeld: Het online platform Energie in Beeld dat Enexis samen met Alliander en Stedin heeft ontwikkeld, biedt gemeenten gedetailleerde informatie van de energiestromen in hun gemeenten. Niet alleen over het energieverbruik van bewoners, maar ook over energieopwekking. Hierdoor kunnen gemeenten nu ook op buurtniveau  energieverbruik en -opwekking analyseren, monitoren en vergelijken met andere buurten in de eigen of andere gemeenten. Dit helpt hen bij het ontwikkelen van energiebeleid en besparingsinitiatieven.
  • Van Zon krijg Je Energie: Dit project richt zich specifiek op kinderen in de bovenbouw van het basisonderwijs. Voor dit project heeft Enexis een lespakket voor basisscholen ontwikkeld. Ook ondersteunt Enexis deze scholen bij de aanschaf van zonnepanelen. In 2014 deden er vier scholen in Groningen mee aan dit project.
  • Enexis koopt een grote hoeveelheid groene stroom in om de eigen netverliezen te compenseren.
  • Enexis heeft in de afgelopen jaren slimme meters geplaatst bij energieafnemers.
Lees meer

EN­GIE

ENGIE Services is een grote technische dienstverlener. ENGIE Services ontwerpt en implementeert innovatieve technologie-oplossingen en services die bedrijven helpen om hun bedrijfsprocessen op duurzame wijze te optimaliseren. Zo wil ENGIE duurzaamheid rendabel maken en helpen de energietransitie te versnellen. ENGIE Services heeft een vestiging in Groningen. ENGIE heeft in de afgelopen jaren diverse projecten uitgevoerd om haar eigen vestiging aan de Bornhimstraat te verduurzamen en gaat hier de komende jaren mee door. Daarnaast is ENGIE betrokken bij diverse duurzaamheidsprojecten van andere actoren in Groningen. Voorbeelden zijn het zonnepark Vierverlaten, verduurzaming van Martiniplaza en de biomassaketel Kardinge.

Activiteiten in uitvoering/voorgenomen activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Leaseauto’s die vervangen worden hebben een zeer lage uitstoot.
  • Aanschaf van twee e-bikes voor zakelijk vervoer in en om de stad Groningen.
  • Experiment met e-bakfietsen op UMCG of Zerniketerrein.
  • Uitbreiding aantal laadpalen.

Activiteiten met een indirect effect

  • Installaties bij klanten worden dusdanig aangelegd dat deze op afstand kunnen worden beheerd
  • Collega’s kunnen vanuit huis werken en inloggen en kunnen in alle vestigingen inloggen. Ook kan men d.m.v. video vergaderen en zijn alle monteurs voorzien van smartphones.
  • Toolboxen en inspecties voor bedrijfsauto’s; check of deze niet te zwaar zijn en of de bandenspanning wel correct is
  • Alle leaserijders hebben een dashboard waar men kan zien wat je rijgedrag is.
  • Middels filmpjes laat het bedrijf zien hoe je veilig en efficiënt kunt rijden
  • Restmaterialen worden zoveel mogelijk opgeslagen in het magazijn voor een volgende klus
  • Er wordt nagedacht over alternatief vervoer in- en rond de stad en de mogelijkheden om woon-werk verkeer te reduceren. 
  • Voorbereiding voor nachtleveringen (waardoor monteurs niet meer naar de zaak hoeven om materialen op te halen) 
  • Ondersteuning andere partijen bij duurzaamheidsprojecten in Groningen:
    • EED Lentis voor 5 locaties in de stad Groningen
    • Duurzaamheidstraject met SAMEEN en Gemeente Groningen
    • Verduurzamen Cascade-complex
    • Uitwerken roadmaps Hanze Hogeschool van de Green Quest
    • Energie besparingspotentieel bij de Rijksuniversiteit Groningen identificeren t.b.v. MJA3
    • EED NHL Groningen
Lees meer

Uitgevoerde activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Noodverlichting is vervangen door LED-armaturen.
  • Deel van de ramen is vervangen door HR-glas.
  • Luchtbehandelingskast geplaatst met warmtewiel (warmteterugwinning)
  • Oude luchtsluis is verwijderd en gedemonteerd.
  • Koffiemachines geprogrammeerd zodat deze na werktijd uit gaan.
  • Kopieermachines geprogrammeerd zodat deze na werktijd uit gaan.
  • Alle verlichting in de hal is vervangen door LED
  • Terreinverlichting vervangen door LED
  • Deel van de verlichtingsinstallatie gaat uit om 17.00 uur middels een veeg puls (ICT)
  • Deel van de verlichtingsinstallatie is voorzien van bewegingsmelders

Activiteiten met een indirect effect

  • Acht oude toiletten zijn vervangen door waterbesparende toiletten.
  • Gescheiden afvalverwerking
  • Ondersteuning andere partijen bij duurzaamheidsprojecten in Groningen:
    • Zonnepark Vierverlaten
    • Biomassa Kardinge Sportcentrum
    • Smart Grid Bedrijventerrein Zuid Oost in Groningen
    • Verduurzamen Martiniplaza
    • Green Quest Hanzehogeschool
    • EED audit Alfa College
Lees meer

FC Gro­nin­gen

FC Groningen is de belangrijkste sportclub van Groningen. De voetbalclub is opgericht in 1971 en komt voort uit GVAV. De thuiswedstrijden van FC Groningen worden gespeeld in het Noordlease Stadion. In dit multifunctionele complex bevinden zich o.a. ook een casino, bioscoop en horecagelegenheden. FC Groningen heeft een sterke binding met de stad en het ommeland en voelt zich betrokken bij maatschappelijke opgaven. Duurzaamheid is een belangrijke pijler in het beleid van FC Groningen. FC Groningen heeft als doel in 2020 volledig energieneutraal te zijn. De club heeft in de afgelopen jaren belangrijke stappen gezet op dit vlak. Zo rijden directie, management en technische staf in auto’s op groen gas, als ook de busjes van de technische dienst, de jeugd en ondersteunende afdelingen. Bovendien zijn in Euroborg slimme toepassingen geïmplementeerd, die het energieverbruik structureel hebben gereduceerd. Vanuit haar positie in de maatschappij probeert FC Groningen ook haar achterban te inspireren om in te zetten op duurzaamheid.

Activiteiten in uitvoering/voorgenomen activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Bij vervanging van lampen wordt gebruik gemaakt van LED-verlichting (effect: onbekend).

Activiteiten met een indirect effect

  • Continuering activiteiten vanuit de Energy Valley Topclub.     

Lees meer

Uitgevoerde activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Het nieuwe Topsportzorgcentrum Corpus den Hoorn is een energiezuinig gebouw (GRP 8). Het nieuwe Topsportzorgcentrum is een initiatief van FC Groningen (effect: onbekend). 
  • FC Groningen verwarmt het veld zo veel mogelijk met warmte- en koudeopslag in plaats van aardgas. Dit levert naar schatting een jaarlijkse besparing op van 100.000 m³ aardgas. (effect: 180 ton CO2-reductie)
  • PRIVA systeem: In het stadion zijn slimme toepassingen geïmplementeerd, die het energiegebruik structureel hebben gereduceerd. FC Groningen maakt gebruik van een systeem voor energiebeheer en prestatiemanagement van PRIVA om inzicht te krijgen in het eigen energiegebruik en het verbeteren van de energie-efficiency. Dit systeem heeft er o.a. voor gezorgd dat minder energie nodig is voor veldverwarming. De geschatte energiebesparing varieert van 0 tot 100.000 m³ aardgas, dit is sterk afhankelijk van de buitentemperatuur, weersvoorspelling en speel- en trainingsschema van het eerste elftal. (effect: 0-180 ton CO2-reductie)
  • Plaatsing circa 1.100 zonnepanelen op het dak van het Noordlease Stadion. Hiermee wordt jaarlijks circa 240 MWh elektriciteit opgewekt. (effect: 100 ton CO2-reductie)
  • Directie, management, technische staf en busjes van de technische dienst, de jeugd en ondersteunende afdelingen rijden op groen gas. Inmiddels rijden circa 20 clubauto’s op groen gas (effect: onbekend).
  • Er zijn diverse maatregelen getroffen om verlichting energiezuiniger te maken. De receptie kan met één druk op de knop alle verlichting uitschakelen, waardoor er geen lampen onnodig blijven branden. Ook zijn bewegingssensoren geplaatst. Bij vervanging van lampen wordt gebruik gemaakt van LED verlichting. Tevens levert deze functionaliteit een belangrijke bijdrage aan het energiebewustzijn van medewerkers (effect: onbekend). 

Activiteiten met een indirect effect

  • FC Groningen heeft samen met de Essent twee oplaadpunten voor elektrische auto’s in de parkeergarage van het stadion gerealiseerd.
  • FC Groningen is aangesloten bij de Energy Valley Topclub, een samenwerkingsverband tussen verschillende maatschappelijke organisaties en bedrijven uit de energiesector. Daarmee wil FC Groningen mensen bewust maken van de ontwikkelingen in de energiewereld en een ontmoetingscentrum zijn voor de energiesector. Vanuit de Energy Valley Topclub worden diverse activiteiten georganiseerd om duurzaamheid onder de aandacht te brengen en te stimuleren. Voorbeelden van projecten zijn Groene Generatie, Energy Challenges en Clean Campagne. Ook stelt FC Groningen tijdens thuiswedstrijden reclameboarding beschikbaar om duurzaamheid onder de aandacht van haar supporters te brengen en worden leden van de Junior Club van FC Groningen op speelse wijze in contact gebracht met het thema groen en duurzaam.
  • Bij de publiekscatering wordt gebruik gemaakt van biologisch afbreekbare disposables en is voor de bedrijfsuitvoering gekozen voor recyclebare materialen en middelen.
Lees meer

Gas­Ter­ra

Gasterra is een groothandelaar in gas. GasTerra zet zich in voor een veilige en doelmatige inzet van aardgas en de ontwikkeling van innovatieve toepassingen. Daarnaast hecht Gasterra groot belang aan verduurzaming van de energievoorziening. Hierbij richt het bedrijf zich vooral op de rol van gas in de energietransitie. GasTerra richt zich daarom actief op onderzoek naar toepassingen die hieraan een bijdrage kunnen leveren zoals brandstofcellen en hybride warmtepompen. Maar ook op de productie en inpassing van duurzame gassen afkomstig van vergisting en vergassing van biomassa en waterstof verkregen via duurzaam opgewekte elektriciteit. Daarnaast is GasTerra met het delen van kennis van energie ook nauw betrokken bij het onderwijs.

Activiteiten in uitvoering/voorgenomen activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Greenstep: inzetten van een nieuwe techniek om de productie van bestaande vergisters te verhogen. We kijken of we samen met Suiker Unie en Attero een eerste onderzoek kunnen opzetten. Dit moet op termijn tot een directe toename van 5% van de output van de vergisters leiden. (effect: circa 1.500 ton CO2-reductie)

Activiteiten met een indirect effect

  • Ontwikkelen van diverse onderzoeksprojecten gekoppeld aan EnTranCe op het thema van inzet van CO2-vrije waterstof.
  • Bermgras: een proef om te kijken of nieuwe of verbeterde technieken ingezet kunnen worden om bermgras maximaal om te zetten naar groen gas. Dit initiatief wordt geleid door Ekwadraat.
  • Ondersteuning doorontwikkeling energietransitiemodel van Quintel.
  • Inkoop en levering groen gas.
  • Continuering Gasterra Energizer Award.
  • GasTerra ondersteunt kennisontwikkeling en kennisdeling op het gebied van groen gas. Het bedrijf ontwikkelt en ondersteunt onderzoeksprogramma’s bij onder meer de proeftuin EnTranCe naar een innovatieve manier om groen gas te produceren. Zo lopen momenteel twee, mede door GasTerra gesteunde, projecten waarin onderzocht wordt of door bijmenging van waterstof in een vergister de methaanopbrengst van het vergistingsproces verhoogd kan worden. In het eerste project wordt onderzocht welke verschillende technieken er zijn om langs biologische weg waterstof en CO2 te laten reageren tot methaan, wat de niet-biologische alternatieven zijn en welke technische en economische aspecten van invloed zijn op de verschillende mogelijkheden. In het tweede project wordt onderzocht of bijmenging bij een concrete techniek, te weten vergisting onder hoge druk, tot een aanzienlijk hogere benutting van het beschikbare organische materiaal en dus hogere gasopbrengst kan leiden.
Lees meer

Uitgevoerde activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Samen met de onderzoeksbureaus Berenschot, BHD en DNV GL heeft GasTerra onderzocht hoeveel flexibiliteit hybride warmtepompen kunnen leveren voor het elektriciteitsnet. Hiervoor zijn 50 hybride warmtepompen geplaatst bij huishoudens in de gemeente Groningen (effect: onbekend).
  • GasTerra is in 2013 verhuisd naar een nieuw energiezuinig kantoorpand in Groningen. Het pand, dat uit de jaren tachtig dateert, is in twee jaar volledig gerenoveerd en aangepast aan de eisen die GasTerra er voorafgaand aan had gesteld, zo moest het gebouw aan de top staan wat betreft energie-efficiëntie. Dankzij de investeringen in energie-efficiëntie en duurzame energie energie-opwekking heeft het gebouw nu label A+ (voorheen label G). Bij de verbouwing zijn nieuwe kozijnen inclusief driedubbel glas geplaatst en zonnepanelen geinstalleerd. Ook is het gebouw aangesloten op een WKO systeem  gekoppeld aan een zeer zuinige gaswarmtepomp (effect: onbekend).

Activiteiten met een indirect effect

  • GasTerra heeft op EnTranCe brandstofcellen en HRe-ketels geplaatst, om de integratie van energiesystemen op micro- (iHome) en op meso-niveau (iBalance) te laten onderzoeken.
  • Het energietransitiemodel van Quintel is een model dat het effect van beleidskeuzes op energiegebied toont. GasTerra heeft de ontwikkeling van dit model gesponsord.
  • Gasterra Energizer Award: De GasTerra Energizer Award is een wedstrijd om jongeren en studenten intensief te betrekken bij het energievraagstuk. Hogeschoolstudenten uit alle hoeken van Nederland nemen het tegen elkaar op om met innovatieve energieoplossingen te komen die bijdragen aan meer duurzame energie en/of een slimmere omgang met fossiele energiebronnen waaronder aardgas. Winnaars ontvangen een geldbedrag. In 2015 organiseerde GasTerra deze innovatieve wedstrijd voor de zesde keer.
  • GasTerra koopt sinds 2012 groen gas in en levert dit aan zijn klanten. Vooralsnog behelst dit door beperkt aanbod echter maar een klein gedeelte van de totale portfolio.
  • Partnerschap van de Stichting Groen Gas Nederland dat zich richt op de ontwikkeling van een onafhankelijk kenniscentrum over productie, opwerking en afzet van biogas.
  • GasTerra heeft het Milieuplan Industrie (MPI) opgezet om zijn industriële klanten te ondersteunen bij de verbetering van de energie-efficiency, de reductie van emissies en verduurzaming. Een aspect van een MPI-project is bijvoorbeeld de invoering van PEMS, een product- en energiemanagement-systeem dat GasTerra zelf ontwikkeld heeft.
Lees meer

Gas­u­nie

Gasunie is een gasinfrastructuurbedrijf dat het transport van aardgas en groen gas in Nederland en Noord-Duitsland verzorgt. Gasunie heeft twee dochterbedrijven die het gastransportnet beheren. In Duitsland is dit Gasunie Deutschland en in Nederland Gasunie Transport Services (GTS). Gasunie houdt zich ook bezig met gasopslagfaciliteiten voor de markt en het stimuleren van de groengas markt via dochterbedrijf Vertogas. Gasunie wil een actieve bijdrage leveren aan de transitie naar een duurzame energievoorziening. Gas heeft volgens het bedrijf daarin een belangrijke rol en Gasunie wil dat met haar infrastructuur mogelijk maken. Ook maakt Gasunie zich sterk voor de opkomst van groen gas als efficiënte duurzame energieoptie. Daarnaast zet Gasunie in op vermindering van milieubelasting door haar eigen bedrijfsactiviteiten, o.a. door het verder verbeteren van energie-efficiency en het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen als gevolg van werkzaamheden. Met dit beleid wil Gasunie een bijdrage leveren aan de landelijke overheidsdoelstellingen: 20% minder CO2 in 2020, een jaarlijkse energiebesparing van 2% en 14% duurzame energieopwekking in 2020.

Activiteiten in uitvoering/voorgenomen activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Vervangen gas verbruikende regelapparatuur door emissievrije componenten (met name op meet- en regelstations). Dit project loopt en heeft een verwachte doorlooptijd van circa tien jaar (effect: onbekend).
  • Er rijden op dit moment bedrijfsauto’s op groen gas. Dit project krijgt een vervolg in de komende jaren (effect: onbekend).         
  • Emissiearm/gasvrij maken van leidingen (flaren of verdringen met stikstof) (effect: onbekend).
  • Beperking van brandstofbehoefte voor gasverwarming op gasontvangstations door enerzijds de voordruk te verlagen (gebeurt voor een aantal meet en regelstations nu op seizoenbasis, Gasunie hoopt in de komende jaren over te gaan op dynamische drukregeling) en anderzijds door het verlagen van de uitgaande temperatuur van het gas (effect: onbekend).

Activiteiten met een indirect effect

  • Gasunie levert bijdrage aan versnelling van verduurzaming door grootschalige stimulering van (hybride) warmtepompen in de regio Groningen.

Lees meer

Uitgevoerde activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Energiezuinige verlichting: Vervangen van bijna 9.000 verlichtingsarmaturen door de meest actuele LED verlichtingsarmaturen met (waar mogelijk) een daglicht- en aanwezigheidsregeling (effect: onbekend).
  • Vervangen koelmachines: In het hoofdkantoor van Gasunie zijn in 2016 tien koelmachines geplaatst met een actueel koudemiddel, een hogere COP waarde en een verbeterde capaciteitsregeling. Deze koelmachines vervangen oude koelmachines (effect: onbekend).
  • Vervangen CV ketels: In het hoofdkantoor van Gasunie zijn in 2016 drie ”state of the art” CV ketels met een vermogen van 2 x 1.200 kW geplaatst ter vervanging van oude CV ketels (effect: onbekend).

Activiteiten met een indirect effect

  • Ontwikkeling Virtuele Gasuniebuurt i.s.m. Buurkracht

Lees meer

Gro­nin­gen Ci­ty Club

De vereniging Groningen City Club is een ondernemersvereniging van en voor ondernemers in de Groninger binnenstad. De Groningen City Club staat voor het ontwikkelen en behouden van een aantrekkelijke (binnen)stad voor bezoekers ten behoeve van de Groninger (binnen)stad ondernemers. De vereniging telt circa vierhonderd leden uit vrijwel alle branches en is daarmee een belangrijke gesprekspartner voor de duurzaamheidsagenda van de stad.

Activiteiten in uitvoering/voorgenomen activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Geen activiteiten bekend

Activiteiten met een indirect effect

  • Opstarten Commissie Energie
Lees meer

Uitgevoerde activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Energiebesparing feestverlichting

Activiteiten met een indirect effect

  • Energiescans bij leden
Lees meer

Gro­nin­gen woont SLIM

Groningen Woont Slim is een initiatief om de verduurzaming van de woningvoorraad in Groningen te versnellen. Groningen Woont Slim is gestart als een onafhankelijk energieloket dat inwoners adviseert over en ondersteunt bij de verduurzaming van de woning. Inmiddels beschikt Groningen Woont Slim over een eigen winkel voor duurzaam wonen. Groningen Woont Slim heeft pakketten ontwikkeld voor het verbeteren van woningen, deze pakketten kunnen op maat gemaakt worden per huis. Het aanbod bestaat uit losse maatregelen zoals dakisolatie, zonnepanelen, spouwmuurisolatie en nog veel meer. De pakketten vormen steeds een stap op weg naar wonen zonder energierekening. Doelstelling is om in 2019 duizend woningen te hebben verduurzaamd.

Activiteiten in uitvoering/voorgenomen activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Pilot uitrol warmtepompen i.s.m. Gasunie
  • In de periode oktober 2016 t/m juni 2017 zijn 42 woningen uitgevoerd of in uitvoering

Activiteiten met een indirect effect

  • In de periode oktober 2016 t/m juni 2017 zijn 2.500 huiseigenaren geadviseerd en 340 offertes uitgezet.
  • Warmtepomp als standaardproduct in de winkel
  • VvE’s als standaard dienstverlening in de winkel
  • Nul op de meter/gasloos als standaardproducten in de winkel
Lees meer

Grun­ne­ger Po­wer

Grunneger Power is de energiecoöperatie voor de stad Groningen, Haren en Ten Boer. Zij versnelt de energietransitie en bouwt mee aan een gezamenlijke, lokale en duurzame economie. Grunneger Power ondersteunt al vijf jaar huishoudens, VVE’s, buurten, MKB-ers bij het besparen en opwekken van duurzame energie. De coöperatie levert groene energie via haar eigen energiebedrijf Noordelijk Lokaal Duurzaam. Onze coöperatie leden beslissen mee over welke projecten en investeringen we doen. Naast uiteraard besparen, bouwen we aan onze collectieve opwek-capaciteit. Want onze ambitie is met onze leden een eigen energie-centrale te zijn. Wij willen energie weer van burgers maken, door hen zelf energie te laten maken. De omvang waarmee wij als burgers collectieve energieprojecten realiseren groeit gestaag. Wij zijn in staat om ons breder en professioneler te organiseren. Daarmee krijgen we vertrouwen en invloed. Naast de overheid en de markt ontstaat er een nieuw speelveld: die van de georganiseerde burger. Die is niet langer alleen een consument, maar voelt zich verantwoordelijk voor haar eigen leefomgeving en wordt daarom ook een producent van energie. Grunneger Power wil geen marktwaarde creëren voor het bedrijf, maar wil gebruikerswaarde voor haar leden. Dat betekent: collectief bezit - of in ieder geval zeggenschap - over onze eigen energie.

Activiteiten in uitvoering/voorgenomen activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Huren met Zon Hoogbouw: Diverse appartementencomplexen van Nijestee waarbij de daken worden voorzien van zonnepanelen voor huurders die dit graag willen. De zonnestroom wordt verdeeld over de deelnemende appartementen. Hierdoor kunnen volledige dakoppervlaktes worden gebruikt. Over 4 appartementencomplexen worden zo’n 640 panelen verdeeld, vermogen van 182 kWp. Eind 2018 zal de interesse bij meerdere appartementen worden geïnventariseerd voor het jaar 2019. (effect: 70 ton CO2-reductie)
  • DC Snellaadpalen: Realisatie van twee DC snellaadpalen op nieuwe locaties voor een deelauto project in samenwerking met verschillende bedrijven in de stad (60 kW DC snellaadstation) en taxi’s (100 kW DC snellaadstation). (effect: 130 ton CO2-reductie).
  • Meerdorpen (PCR): De postcoderoos Meerdorpen is onderdeel van een grootschalig commercieel park (26 hectare). De oriëntatie is gestart om 1000 panelen van dit park onder te brengen in een postcoderoos. Het vermogen van de postcoderoos bedraagt 140kWp. (effect: 55 ton CO2-reductie)
  • Noorderstation (PCR): Op het dak van het Noorderstation in de Noorderplantsoenbuurt worden naar verwachting in 200 panelen geplaatst in een postcoderoos. Het vermogen van deze postcoderoos is 54kWp. (effect: 21 ton CO2-reductie)

Activiteiten met een indirect effect

  • 050 Buurtwarmte: In de wijk Paddepoel wordt een alternatief voor warmte door aardgas onderzocht. In de initiërende fase wordt gewerkt aan een Plan van Aanpak op sociaal, technisch en juridisch/fiscaal niveau. Samen met buurtbewoners en de gemeente wordt gezocht naar een manier om op alle eerder genoemde gebieden draagvlak te creëren. Huidige resultaten zijn een klankbordgroep in de wijk, draagvlak bij de gemeente en een concept business case.
  • Wijk Energie Plannen: Bewoners zelf laten participeren in de energietoekomst van hun eigen wijk leidt tot breed gedragen, en daardoor versnelde verduurzaming van de wijk. In een succesvolle wijkaanpak, het zogeheten ‘Wijk-Energie-Plan’ worden betrokken partijen zowel in kennis als op economisch en sociaal vlak versterkt. Dit komt, omdat alle relevante spelers een bijdrage leveren waarbij het algemene belang leidend is. Grunneger Power ondersteunt bestaande en nieuwe wijkinitiatieven op het gebied van verduurzaming, waardoor bewoners een Wijk-Energie-Plan kunnen maken en kunnen participeren in de uitvoering ervan. Momenteel is Grunneger Power actief in 10 Groninger wijken. In de komende jaren zullen alle bewoners in de 34 Groninger wijken, incl. de huidige gemeenten Ten Boer en Haren, worden ondersteund.
  • Zonnepark Oosterhorn: Groningen Seaports is voornemens om twee nieuwe zonneparken te ontwikkelen van gezamenlijk 30 hectare, op haar industrieterrein Oosterhorn. Dat doet zij samen met Eneco, Wircon en een samenwerkingsverband van Natuur en Milieufederatie Groningen, de Groninger Energiekoepel en Grunneger Power, onder de naam ‘Bronnen VanOns'. Belangrijk uitgangspunt is dat de geproduceerde zonne-energie lokaal gebruikt wordt. Daarom zal de opgewekte energie geleverd worden aan inwoners van de toekomstige DAL-gemeente (Delfzijl, Appingedam en Loppersum), maatschappelijke organisaties en plaatselijke bedrijven. Het coöperatieve opgewekte vermogen van dit park bedraagt 25% van het totaal en komt daarmee op 8,5 MW.
  • Overige activiteiten: Zonnepanelen adviezen, VvEZonnecoach, energiescans, buurtprojecten, lezingen en workshops, werkervaringsplaatsen, studenten/educatie projecten, deelauto, deelname expertmeetings en bereik sociale media.
Lees meer

Uitgevoerde activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Zonnepark Vierverlaten: Samen met de gemeente Groningen (GrESCo) en ENGIE heeft Grunneger Power een zonnepark ontwikkeld op een braakliggend bedrijventerrein bij Hoogkerk. De 7.777 zonnepanelen in dit zonnepark zijn vóór en dóór burgers en bedrijven uit Groningen. Maar ook als u niet in de Stad woont kunt u meedoen. Het zonnepark is in juni 2017 officieel geopend. Het park heeft een vermogen van 2,1 MWp. (effect: 800 ton CO2-reductie)
  • Huren met zon: Zonnepanelen waren jarenlang vooral aantrekkelijk voor bewoners van een eigen huis en daarmee stonden duizenden (sociale) huurwoningen buitenspel. Makkelijk en betaalbaar zonnepanelen voor huurders van sociale huurwoningen, dat was het doel van Grunneger Power en Nijestee. Twee jaar later (begin 2018), meer dan 1.500 zonnepanelen en 250 tevreden huishoudens verder, kan ‘Huren met zon’ een succesvolle formule genoemd worden. De huurwoningen worden voorzien van zonnepanelen alleen als de bewoners het willen. Zij betalen dan meer huur, dat wordt ruimschoots gecompenseerd door lagere stroomkosten. (effect: 160 ton CO2-reductie)
  • Huren met Zon Stapelbouw (pilot). Op drie appartementencomplexen van Nijestee zijn de daken volledig voorzien van zonnepanelen. De zonnestroom wordt verdeeld over de appartementen. Hierdoor kunnen volledige dakoppervlaktes worden gebruikt. Deze pilot betreft 240 panelen. (effect: 30 ton CO2-reductie)
  • Project 050-Hybride: In dit project monitoren we het effect van warmtepomp en gasverbruik. Samen ontdekken we welke factoren het meeste invloed hebben op gasbesparing. Ook onderzoeken we hoe het gebruik van de warmtepomp ervaren wordt. Zo kunnen we onafhankelijk en nóg beter adviseren over deze manier van gas besparen. Geïnstalleerde warmtepompen t/m 2018: 50. (effect: 60 ton CO2-reductie)
  • Alfa-postcoderoos: Op het dak van het Alfa-college aan de Admiraal de Ruyterlaan zijn, in het voorjaar van 2016, 350 zonnepanelen geplaatst. Bewoners die in de Zeeheldenbuurt of omliggende wijken wonen (binnen de postcoderoos) kunnen certificaten kopen en daarmee participeren in dit project. In 2017 is de installatie aangevuld met 220 zonnepanelen. Het totale project heeft een vermogen van 0,13 MWp. (effect: 50 ton CO2-reductie)
  • Grunneger Power heeft in 2015 in samenwerking met de gemeente Groningen en GasTerra 30 zonneboilers geplaatst bij leden van Grunneger Power. Doel van dit project is om de bekendheid van zonneboilers te vergroten. (effect: 12 ton CO2-reductie)
  • In 2015 zijn zonnepanelen op het wijkcentrum Het Dok in Lewenborg geplaatst. (effect: 8 ton CO2-reductie)

Activiteiten met een indirect effect

  • Tony Chocolonely zonnepanelenactie: Dit is een zonnepanelenactie die Grunneger Power als convenantpartner aan de Routekaart Groningen Energieneutraal heeft opgezet. Om zoveel mogelijk Groningse burgers toegang te geven tot het zonnepark Vierverlaten, en hier extra ruchtbaarheid aan te geven, heeft Grunneger Power – samen met enkele convenantpartners - een actie ontwikkeld: de Tony Chocolonely actie. Medewerkers kunnen, via hun organisatie, een Tony Chocolonely chocoladereep kopen en daarmee kans maken op een zonnepaneel in het Zonnepark Vierverlaten. Via de 7 deelnemende convenantpartners deden ruim 1.700 personen mee aan deze actie. 38 van hen wonnen een zonnepaneel.

  • Eensgezind Energieneutraal (EEN): In het Project Eensgezind Energie Neutraal (EEN) werkte Grunneger Power samen met de Rijksuniversiteit Groningen, Samen Energie Neutraal (SEN), Dutch en Heijmans om het inzicht te vergroten in slimme aanpakken om nieuwe, vooral grootschalige energie-innovaties of kleinschalige energie-innovaties die op grotere schaal ingevoerd worden snel en succesvol gerealiseerd te krijgen.

  • Groningen Vergroent: Energiebesparing voor bedrijven. In dit project monitoren we (samen met Sustainable Buildings) het energieverbruik van bedrijven en bieden we passende besparingsoplossingen aan. Doel voor eind 2019 is om 50 bedrijven te verduurzamen, door een aantal van deze bedrijven aan te sluiten op een slimme monitoringsapp, waardoor ze energie besparen, maar ook aan hun wettelijke verplichtingen voldoen. De monitoring tool wordt gecombineerd met energiebesparingsadvies van een professionele Energiecoach. Na een tweejarige periode van monitoring kunnen we in kaart brengen wat het effect van dit project is geweest.

  • Grunneger Power heeft diverse activiteiten uitgevoerd om inwoners van Groningen te adviseren en informeren over duurzaamheid. Voorbeelden zijn 30 adviezen aan vereniging van eigenaren, 250 adviezen over zonnepanelen, 50 energiescans, 30 buurtprojecten, 100 lezingen en workshops, 50 werkervaringsplaatsen, 10 studenten/educatie projecten, 50 expertmeetings en 12 ledenbijeenkomsten.

Lees meer

Hita­chi Ca­pi­tal Mo­bi­li­ty

Hitachi Capital Mobility (voorheen Noordlease) is een leasemaatschappij uit Groningen die landelijk actief is. Hitachi Capital Mobility richt zich hierbij zowel op de zakelijke als particuliere markt. Maatschappelijk verantwoord én groen ondernemen zijn belangrijke pijlers in het beleid van Hitachi Capital Mobility.

Activiteiten in uitvoering/voorgenomen activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Geen activiteiten bekend

Activiteiten met een indirect effect

  • Hitachi Capital Mobility neemt deel in verschillende projecten rondom deelauto's en cargobikes, waarmee de CO2-uitstoot van mobiliteit sterk kan worden teruggedrongen.
Lees meer

Uitgevoerde activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Vervanging verlichting door energiezuinige TL-verlichting. (effect: onbekend)

Activiteiten met een indirect effect

  • Geen acitiviteiten bekend.
Lees meer

Holt­hau­sen

Holthausen Groep levert energie en veiligheid. Dit doet het bedrijf met verschillende divisies en business units voor Noord- en Midden-Nederland.

  • Leveren van gassen en gasbenodigdheden aan de industrie, zorg en recreatieve markt
  • Leveren van kennis en middelen voor veiligheid op de werkvloer aan groot industrie, zorg- en onderwijsinstellingen en het MKB,
  • Leveren van schone technologie en duurzame energie aan bedrijven en overheden die duurzaam innoveren

De kenniscombinatie van energie, veiligheid en duurzaamheid maakt het innovatieve karakter van het bedrijf. Dit zet men in om klanten en de regio maximaal te bedienen in de energietransitie die ons voorstaat. De missie is dan ook ‘zero emission’. Holthausen Groep loopt voorop als het gaat om verduurzaming en daarmee de verlaging van onze ecologische voetafdruk. Dit doet het bedrijf vanuit de provincie Groningen omdat dit bij uitstek de energieregio van Europa is.

Activiteiten in uitvoering/voorgenomen activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Geen activiteiten bekend

Activiteiten met een indirect effect

  • Concept en bouw waterstof bus
  • Concept en bouw waterstof rondvaartboot
  • Bouw H2 powerkit, generator op waterstof
  • Realisatie NRG Points, duurzame tankstations met new and renewable gases zoals LNG en waterstof
  • Ontwikkeling mobiel waterstof vulpunt
  • Ombouw veegwagen naar waterstof voertuig
Lees meer

Uitgevoerde activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Start ombouw van vrachtwagens naar Groengas
  • Invoering elektrisch rijden voor personeel
  • Aankoop eerste waterstof personenauto van het noorden

Activiteiten met een indirect effect

Opening en lancering Holthausen Groengas Centrum

Lees meer

Pa­thé

Pathé is een internationale bioscoopketen met bioscopen in Frankrijk, Zwitserland en Nederland. Pathé heeft een vestiging in Groningen aan het Gedempte Zuiderdiep. Energie- en afvalreductie zijn belangrijke thema’s voor de bioscoopketen.

Activiteiten in uitvoering/voorgenomen activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Geen activiteiten bekend.

Activiteiten met een indirect effect

  • Plasticrecycling, conform Project Afvalrecycling.

Uitgevoerde activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Bijna volledig over op LED-lampen.
  • Kloktijden worden geregeld met gebouwbeheersysteem.
  • Vervanging koelinstallaties voor zuinige varianten.

Activiteiten met een indirect effect

  • Waterbesparende kranen in toiletten.
Lees meer

Pro­gress Events

Progress Events in Groningen is een onafhankelijk evenementenbureau, waarbij Progress Events zich onderscheidt met het begrip duurzaamheid. In samenwerking met partners staat Progress Events voor duurzaam en progressief ondernemen. Op deze manier wil Progress Events maatschappelijk verantwoorde evenementen neerzetten. Voorbeelden van evenementen die door Progress Events worden georganiseerd zijn Het Grachtenfestijn, Het Bierfestival Groningen en de Open Nederlandse Quiz Contest.

Activiteiten in uitvoering/voorgenomen activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Het ontwikkelen van een pand dat energieneutraal is waarin duurzame horeca bedreven wordt met een duurzame microbrouwerij en aangrenzend een kantoor dat energieneutraal is en waar duurzame uitjes georganiseerd worden.

Activiteiten met een indirect effect

  • Het energieverbruik in de panden wordt inzichtelijk gemaakt voor de klanten.
  • Deelname in het project Food 2020.
  • Het brouwen van een Gronings biertje, inclusief Groningse hop, gemoute gerst uit het Noorden, Groningse granen en honing uit Groningen.

 

Lees meer

Uitgevoerde activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Verduurzaming van de vloot:
    • Energieneutrale elektrische rondvaartboot met vernieuwende lithiumbatterijen en waterstofcel voorzien van een app om o.a. het verbruik inzichtelijk te maken.
    • Elektrosloepjes i.p.v. sloepjes met een verbrandingsmotor. 
    • Opladen van elektrosloepjes en rondvaartboot door zonnepanelen op Groningse tjalk.
  • Project Groningen Gist i.s.m. de gemeente Groningen en Gasterra. Doel van dit project is het vergisten van afval tot groen gas.
  • Verduurzaming van evenementen

Activiteiten met een indirect effect

  • Geen activiteiten bekend
Lees meer

Rabo­bank Stad en Mid­den Gro­nin­gen

De Rabobank Groep is een internationale financiële dienstverlener met haar wortels in Nederland. De Rabobank draagt met moed en daadkracht bij aan het oplossen van maatschappelijke problemen in de samenleving. De missie van de Rabobank luidt Growing a better world together. Wij gaan voor een betere wereld waar we samen aan werken. Het gaat om jou, om elkaar, om je leefomgeving en om de wereld. De Rabobank zet daarom de komende jaren haar kennis, netwerk en financiën in om maatschappelijke problemen aan te pakken binnen vier thema’s: voedselzekerheid, zelfredzaamheid, duurzaam ondernemerschap en lokale leefomgeving. Duurzame ontwikkeling gaat sneller als mensen en bedrijven samen optrekken. Met financiële diensten en toegang tot kennis en netwerken wil de Rabobank klanten en hun leefomgeving versterken.

So­lar­fields

Solarfields, gevestigd in Groningen, is een ontwikkelaar van grondgebonden zonneparken en grootschalige zonnesystemen. Solarfields ontwikkelt eigen projecten en biedt ondersteuning bij de realisatie van projecten van anderen. Om de energietransitie te versnellen stimuleert Solarfields, samen met haar partners, de ontwikkeling van zonneparken in Nederland. Het streven is om ook zonneprojecten te realiseren in Groningen.

Activiteiten in uitvoering/voorgenomen activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Ruim 30 zonneprojecten in Nederland in de pijplijn. Deze projecten vertegenwoordigen een geïnstalleerd vermogen van meer dan 300 MWp.

Activiteiten met een indirect effect

  • Geen activiteiten bekend
Lees meer

Uitgevoerde activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Aanschaf elektrische bedrijfsauto

Activiteiten met een indirect effect

  • Geen activiteiten bekend
Lees meer

So­li­dus So­lu­ti­ons

Solidus Solutions is een producent van massiefkarton. Het bedrijf heeft vier kartonfabrieken, waarvan één in Hoogkerk. Het produceren van massiefkarton is een energie-intensief proces en Solidus Solutions is dan ook één van de deelnemers aan het ETS systeem. Optimaal hergebruik van materialen en verlaging van het energiegebruik zijn voor het bedrijf belangrijk om concurrerend te blijven.

Activiteiten in uitvoering/voorgenomen activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Verbetering van isolatie en installeren van warmteterugwinning
  • Verbeteren van ketelbesturing

Activiteiten met een indirect effect

  • Geen activiteiten bekend
Lees meer

Uitgevoerde activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Geen activiteiten bekend

Activiteiten met een indirect effect

  • Gewijzigde afvoer van reststromen
  • Onderzoek naar de mogelijkheden om het drogingsproces energiezuiniger te maken.
Lees meer

Sui­ker Unie

Suiker Unie, onderdeel van Royal Cosun, ontwikkelt, produceert en vermarkt suiker en suikerspecialiteiten. Een van de productielocaties van Suiker Unie staat in Vierverlaten. De primaire activiteit op deze locatie is het verwerken van suikerbieten tot kristalsuiker voor de voedingsmiddelensector. Dit is een energie-intenstief proces, waardoor Suiker Unie veruit de grootste energiegebruiker in de gemeente Groningen is. Suiker Unie zet zich in voor duurzaamheid in de gehele keten. Vanaf de teelt van suikerbieten door telers tot en met de levering van suiker en andere producten aan klanten. Suiker Unie heeft de ambitie om in 2020 voor de suikerproductie een reductie in Carbon Footprint te realiseren van 40% ten opzichte van 1990. Hierbij richt Suiker Unie zich enerzijds op energiebesparing- en efficiency in de keten en anderzijds wil men bijdragen aan duurzaamheid door de beschikbaarheid van hernieuwbare brandstoffen te verhogen in de vorm van groen gas en groene elektriciteit uit plantaardige reststromen, die vrijkomen bij de suikerproductie.

Activiteiten in uitvoering/voorgenomen activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Verschillende activiteiten die het proces efficiënter maken. (effect: 250 ton CO2-reductie)

  • Uitbreiding biogasproductie. (effect: maximaal 14.500 ton CO2-reductie)

  • Vermindering waterzuivering en pulpdroging door meer vergisting pulp. (effect: 5.200 ton CO2-reductie)

Activiteiten met een indirect effect

  • Geen activiteiten bekend.

Lees meer

Uitgevoerde activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Verschillende activiteiten die het proces efficiënter maken. (effect: 700 ton CO2-reductie)

  • Nieuwe methaanreactor waardoor de biogasproductie met 1,5 miljoen m3 toeneemt. Hierdoor wordt minder aardgas verbruikt voor de eigen energievoorziening, bovendien neemt het risico op geuroverlast door industrieel afvalwater af (effect: maximaal 1.750 ton CO2-reductie).

  • Bouw extra vergister en navergister. Hierdoor neemt de biogasproductie toe met 5 miljoen m3 (effect: maximaal 6.000 ton CO2-reductie).

  • Suiker Unie is de grootste groen gasproducent in Nederland. Ook op de locatie in Vierverlaten wordt groen gas uit reststomen geproduceerd. Op deze locatie wordt biogas geproduceerd van organische restmaterialen, zoals bietenpuntjes en pulp. Het grootste deel van dit biogas wordt opgewerkt tot groen gas en vervolgens op het gasnet ingevoed. In 2014 heeft Suiker Unie op de locatie Vierverlaten 10 miljoen m³ groen gas op het regionale gasnet ingevoed. (effect: maximaal 17.750 ton CO2-reductie)

  • Een deel van het biogas wordt gebruikt voor de eigen WKK. In 2014 werd 2,5 miljoen m³ biogas ingezet als brandstof voor de WKK die zich op het terrein van Suiker Unie Vierverlaten bevindt. (effect: maximaal 3.000 ton CO2-reductie) 

  • Suiker Unie heeft met een aantal klanten afgesproken om 60% van de aanvoer met biogaswagens uit te voeren. De nieuwe bulkwagens hebben een hoger laadvermogen dan de huidige wagens. Ze kunnen meer suiker vervoeren, waardoor minder transportbewegingen nodig zijn. (effect: onbekend)

Activiteiten met een indirect effect

  • Bij Suiker Unie Vierverlaten wordt in de bietencampagne veel warmte (groter dan het jaarlijkse warmteverbruik van 10.000 huishoudens) onbenut afgevoerd. In het voorjaar van 2013 hebben Suiker Unie, Rendo Duurzaam, Waterbedrijf Groningen en de gemeente Groningen laten onderzoeken of met deze restwarmte minimaal 1.000 nabijgelegen huurwoningen verwarmd zouden kunnen worden. Op dit moment is geen haalbare business case mogelijk voor deze 1.000 woningen.

  • In 2014 heeft Suiker Unie vijf nieuwe bulkcombinaties aangeschaft die deels op groen gas rijden. Deze bulkwagens vervangen oudere modellen. Gekozen is voor het CNG brandstof mengsysteem. Hierbij wordt ongeveer 35% van de dieselolie vervangen door groen gas, dat geproduceerd is uit plantaardige restmaterialen.

  • Suiker Unie heeft een voormalig pompterrein gekocht, opgeknapt en er twee nieuwe CNG pompen aan toegevoegd. Dit wordt in samenwerking gedaan met OrangeGas, dat groen gas certificaten koopt van Suiker Unie. Ook de eigen groen gas wagens kunnen hier tanken.
Lees meer

Sustai­na­ble Buil­dings

Sustainable Buildings B.V. is een jong ICT-bedrijf dat als startup is ontstaan vanuit de Rijksuniversiteit Groningen. De missie van Sustainable Buildings is het bieden van innovatieve en betaalbaalbare ‘cloud based’ energiemanagementsystemen die bijdragen aan een versnelde verduurzaming van de gebouwde omgeving. Elk gebouw zou een effectief, gebruiksvriendelijk en slim energiemanagementsysteem moeten hebben om gebouwen energie-efficiënter en gezonder te maken. Sustainable Buildings ontwikkelt dergelijke systemen en helpt hiermee gebouwbeheerders om energie te besparen en een goede (werk)omgeving voor de gebruikers van gebouwen te creëren.

Activiteiten in uitvoering/voorgenomen activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Deelname aan 'Groningen Vergroent', waarin samen met Grunneger Power, Gemeente Groningen en de Groningen City Club bedrijven in Groningen worden verduurzaamd. (effect: onbekend)
  • Project waarin een groot aantal Groninger gemeentehuizen wordt gemonitord, waardoor de installaties efficiënter ingeregeld kunnen worden. (effect: onbekend)

Activiteiten met een indirect effect

  • Continue uitbreiding diensten, om verduurzaming van gebouwen eenvoudiger te maken.
  • Op dit moment voert Sustainable Buildings gesprekken met verschillende gebouweigenaren en gemeenten om het ontwikkelde energiemanagementsysteem verder uit te rollen.
Lees meer

Uitgevoerde activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Realisatie van slimme verlichting in de kantine van Bernoulliborg op Zernike. Dit heeft geleid tot een besparing van 80% op het energiegebruik voor verlichting.
  • Realisatie van een slim verwarmingssysteem in het Nieuwenhuisgebouw van  de Rijksuniversiteit Groningen. Hiermee wordt de verwarming in 100 verschillende kamers in het gebouw aangestuurd. De verwachting is dat hierdoor 20% tot 25% besparing wordt gerealiseerd.
  • Realisatie van een slim verwarmingssysteem en slimme verlichting in een gebouw van de gemeente Groningen (Coehoornsingel). Dit systeem is geïnstalleerd in 36 verschillende kamers en leidt tot een verwachte besparing van 10% tot 20%.

Activiteiten met een indirect effect

  • Sustainable Buildings is door RVO.nl erkend als leverancier van een Energieregistratie- en bewakingssysteem.

Lees meer

TCN da­ta­ho­tel

TCN levert high end data center ruimte aan een breed scala van klanten. TCN zorgt hierbij voor 100% uptime van stroom, koeling, beveiliging en verbindingen, terwijl de klant zijn eigen servers plaatst. TCN heeft een datahotel op het Zernike. Datacenters gebruiken veel energie voor het koel houden van de opgeslagen ICT apparatuur. Het verminderen van het energieverbruik van koelinstallaties is dan ook een belangrijk aandachtspunt voor TCN.

Activiteiten in uitvoering/voorgenomen activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Nog geen activiteiten bekend

Activiteiten met een indirect effect

  • Nog geen activiteiten bekend
Lees meer

Uitgevoerde activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Nog geen activiteiten bekend

Activiteiten met een indirect effect

  • Nog geen activiteiten bekend
Lees meer

VB­NO

Vereniging Bedrijven Noord-Oost (VBNO) is de bedrijvenvereniging voor de bedrijven gelegen in de Noordoostelijke taartpunt van de stad Groningen, begrensd door de Oostersingel/Bloemsingel en het Damsterdiep/Eemskanaal. De vereniging telt circa 150 leden en is daarmee een belangrijke gesprekspartner voor de duurzaamheidsagenda van de stad.

Activiteiten in uitvoering/voorgenomen activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Energiebesparing (wetgeving) bij bedrijven: dit is een pilot project welke nog in voorbereiding is.
  • Opwekking en uitwisseling elektriciteit zonnepanelen: zit in idee-fase.
  • Duurzaam bedrijventerrein: uitwisseling afval/grondstof en zit in uitvoering.

Activiteiten met een indirect effect

  • Geen activiteiten bekend
Lees meer

Uitgevoerde activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Duurzame sfeerverlichting winkelcentrum Lewenborg.

Activiteiten met een indirect effect

  • Huisvestingsscan MKB: Onderzoek energieverbruik en gebouwkosten met daarbij besparingsvoorstellen uitgewerkt.
  • Stimulering laadpalen voor auto’s: stadsbreed project geweest samen met de andere verenigingen.
  • Stimulering aanschaf zonnepanelen middels SDE+-subsidie: is stadsbreed project geweest samen met de andere verenigingen.
  • Low Car diet (duurzame mobiliteit): financieel meegedaan. VBNO heeft veel aandacht aan project geschonken via website enz.: ‘prijs’ ontvangen in de vorm van 3 ov-kaarten.
Lees meer

VBZO

Vereniging Bedrijvenpark Zuidoost (VBZO) vertegenwoordigt en behartigt de belangen van ondernemers op industrieterreinen in Zuidoost-Groningen. Duurzaamheid is een belangrijke pijler van VBZO. De vereniging heeft ruim 340 leden en is daarmee een belangrijke gesprekspartner voor de duurzaamheidsagenda van de stad.

Activiteiten in uitvoering/voorgenomen activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Smart Grid BZO

Activiteiten met een indirect effect

  • Doortontwikkeling energiecommunity Zo Bright
  • Onderzoek mogelijkheid plaatsing batterijen
Lees meer

Uitgevoerde activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Geen activiteiten bekend

Activiteiten met een indirect effect

  • Subsidie op openbare laadpalen
  • Nulmeting duurzaamheid bedrijventerreinen Zuidoost
  • Start energiecommunity Zo Bright
Lees meer

Warm­te­stad BV

De gemeente Groningen en Waterbedrijf Groningen hebben begin 2014 samen een zelfstandig nutsbedrijf WarmteStad BV opgericht. Dit bedrijf richt zich op het leveren van hernieuwbare warmte en koude aan inwoners, bedrijven en instellingen in Groningen d.m.v. warmte- en koude opslagsystemen en aardwarmte. WarmteStad wil hiermee een bijdrage leveren aan verduurzaming van de energievoorziening in Groningen en realisatie van de duurzaamheidsambities van Groningen. Er is bewust voor gekozen deze nieuwe nutsvoorziening in publieke handen te leggen om toegankelijkheid, continuïteit en evenwichtig prijsbeleid te kunnen garanderen. Waterbedrijf Groningen en Gemeente Groningen zijn beide voor vijftig procent aandeelhouder.

Activiteiten in uitvoering/voorgenomen activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Warmtenet Noordwest: In de noordelijke wijken van Groningen wordt een warmtenet aangelegd. Het eerste deel van dit ‘Warmtenet Noordwest’ is al in 2017 aangelegd op de Zernike Campus. De warmtelevering is medio 2018 gestart. Onder meer de Hanzehogeschool Groningen en het Avebe Innovatiecentrum krijgen nu warmte geleverd van WarmteStad. Totdat een nieuwe duurzame bron voor dit warmtenet een feit is, worden woningen en gebouwen op de Zernike Campus, Paddepoel en later ook in Selwerd voorzien van warmte uit een tijdelijke warmtecentrale. In 2019 gaat WarmteStad het warmtenet vanaf de Zernike Campus verder uitbreiden richting Paddepoel en diverse flats aansluiten op het net. Uiteindelijk worden deze gebouwen in 2020 aangesloten op een nieuwe duurzame bron, die onder meer gevoed gaat worden door restwarmte van datacenters. Uiteindelijk worden er 10.700 woningen aangesloten op het warmtenet. Met een gemiddeld verbruik van 30 GJ en een EOR van 55% zal het effect 176,6 TJ hernieuwbare energie zijn. De CO2 reductie in de eindsituatie bedraagt 21,6 kton/jaar. Meer informatie over de aanleg van het warmtenet: https://warmtestad.nl/duurzame-energie/warmtenet/ en www.warmtestad.nl/fases.
  • WKO Europapark: WarmteStad heeft in 2014 een warmte-koude opslag (WKO) systeem aangelegd op het Europapark voor het SOZAWE-gebouw van de gemeente en het studentengebouw Hete Kolen. In 2018 is het WKO-systeem uitgebreid met een tweede bron, die nieuwe panden kan voorzien van duurzame warmte en koude. Een mooie nieuwe stap in de verdere verduurzaming van het Europapark, want honderden nieuwe inwoners van Groningen kunnen hiermee gebruik maken van duurzame energie. Zo zijn in 2018 het Sportcentrum, de Leyhoeve, Lunettenhof en woningen aan de Nieuwe Linie aangesloten. In 2019 worden vervolgens nog de appartementengebouwen Kolenpark en Powerhouse aangesloten op het systeem.
  • WKO Ebbingekwartier: WarmteStad heeft in 2017 het WKO-systeem op het Ebbingekwartier overgenomen. Het bestaande WKO-systeem wordt uitgebreid met een extra bron en in de komende jaren worden diverse nieuwbouwprojecten op het systeem aangesloten.
  • WKO Grunobuurt: WarmteStad heeft in 2017 ook het WKO-systeem in de Grunobuurt overgenomen. Op het WKO-systeem zijn drie woongebouwen aangesloten. WarmteStad is voornemens om het WKO-systeem uit te breiden en de komende jaren nog vijf woongebouwen aan te sluiten op het systeem.
  • Het aandeel hernieuwbare energie voor de WKO-systemen van WarmteStad is in 2017 ca. 4,8 TJ en zal naar verwachting oplopen naar 8,9 TJ in 2027.

 Activiteiten met een indirect effect

  • WarmteStad werkt veel samen met andere partijen, waaronder energiepartners, woningcorporaties en wijkraden en neemt deel aan diverse overlegstructuren om kennis op het gebied van de energietransitie uit te wisselen.
  • Integratie van warmtesystemen: benutting restwarmte, WKO en aquathermie. Hiermee verbonden: aanleg van warmte-opslagsystemen die de discontinuë warmtevraag kunnen opvangen.
  • Ontwikkeling concept voor ‘slimme’ warmtenetten.
Lees meer

Uitgevoerde activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Begin 2015 is het het collectieve WKO-systeem Europapark, dat is aangelegd en wordt geëxploiteerd door WarmteStad, opgeleverd. Diverse gebouwen zijn aangesloten op dit WKO-systeem. (effect: 400 ton CO2-reductie)

Activiteiten met een indirect effect

  • Oprichting WarmteStad door de gemeente Groningen en Waterbedrijf Groningen
  • Oprichting WKO Europapark BV. Dit is een onderdeel van de holding met handelsnaam WarmteStad BV.
  • Onder de grond van Zernike bevindt zich een geothermiebron die circa elfduizend huishoudens in de wijken Paddepoel, Selwerd, Vinkhuizen en Zernike van warmte kan voorzien. In oktober 2013 is een intentieovereenkomst gesloten met de woningcorporaties Nijestee, Lefier, De Huismeesters, Patrimonium en de Rijksuniversiteit Groningen voor de ontwikkeling van het Warmtenet Noordwest. Dit warmtenetwerk zal worden gevoed door de geothermische bron op Zernike.
Lees meer

Wa­ter­be­drijf Gro­nin­gen

De primaire taak van het Waterbedrijf Groningen is het leveren van drinkwater. Het Waterbedrijf Groningen houdt zich echter ook volop bezig met het vinden van oplossingen voor energievraagstukken waarin water een rol speelt. Denk daarbij aan aardwarmte, restwarmte en warmte- en/of koudeopslag. Waterbedrijf Groningen wil een bijdrage leveren aan realisering van de duurzaamheidsambities van Groningen. De activiteiten op het gebied van duurzaamheid heeft het Waterbedrijf Groningen gebundeld in de BV Waterbedrijf Groningen Duurzaam. Daarnaast is het Waterbedrijf voor 50% aandeelhouder van WarmteStad BV.

Activiteiten in uitvoering/voorgenomen activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Verduurzamen wagenpark door de aanschaf van elektrische auto's. (effect: onbekend)

Activiteiten met een indirect effect

  • Verduurzamingsmaatregelen op locaties elders in de provincie: plaatsing windmolen, oplaadpunten in Hoogezand en verduurzamen pompstation Sellingen.
Lees meer

Uitgevoerde activiteiten

Activiteiten met een direct effect

  • Toepassing LED-verlichting in hoofdkantoor. Hiermee wordt jaarlijks 208 MWh elektriciteit bespaard. (effect: 90 ton CO2-reductie)
  • Plaatsing 237 zonnepanelen op dak hoofdkantoor. (effect: 21 ton CO2-reductie)
  • Aanwezigheidsdetectie verlichting. (effect: onbekend)

Activiteiten met een indirect effect

  • Promoten gebruik van duurzame vervoersmiddelen voor woon-werkverkeer.
  • Plaatsing van 2 oplaadpunten voor elektrische auto’s op het hoofdkantoor en in De Punt.
  • Aanschaf volledige elektrische auto (1x Renault Zoe).
  • Aanschaf hybride auto (1x Opel Ampera).
  • Stimuleren van het nieuwe rijden (gebeurt door ID-rijden, middels ID-pasjes scan in auto’s).
  • Energiescan hoofdkantoor.
Lees meer